Απο τα πρώτα χρόνια της δημιουργίας του ελληνικού κράτους δρούσαν ληστρικές ομάδες στην ελληνική επικράτεια. Ίσως οι πρώτες ομάδες να είχαν καθαρά πολιτικό χαρακτήρα, αν αναλογιστούμε και την κατάσταση που επικρατούσε επι Όθωνα. Στη συνέχεια όμως το πρόβλημα διογκώθηκε και αυτό γιατί το ελληνικό κράτος αδυνατούσε να τηρήσει μια ενιαία στάση έναντι των ληστρικών ομάδων. Πολιτικοί και μεγαλοκτηματίες χρησιμοποιούσαν τις ομάδες των ληστών προκειμένου να προστατεύουν τα κτήμματά τους ή για να παρενοχλού
ν τους Οθωμανούς στα σύνορα.
Η διφορούμενη αυτή στάση των αρχών έδωσε τη δυνατότητα στους ληστές να κινούνται ανενόχλητοι καταδυναστεύοντας τον τόπο. Αποκορύφωμα αυτής της κατάστασης αλλά και χαρακτηριστικό παράδειγμα των ενεργειών των ληστών ήταν και η σφαγή στο Δήλεσι, όπου δημιούργησε τεράστια διπλωματικά προβλήματα στην ελληνική κυβέρνηση, η οποία και τελικώς παραιτήθηκε. Τότε μάλιστα είχε κατηγορηθεί ο υπουργός στρατιωτικών Σκαρλάτος Σούτσος οτι τους παρείχε προστασία με αντάλλαγμα την φρούρηση των τεραστίων εκτάσεων που είχε στην Αττική. Στο συγκεκριμένο άρθρο θα μιλήσουμε για ένα λιγότερο γνωστό περιστατικό, το οποίο όμως προβλήθηκε αρκετά απο τον τύπο, την απαγωγή του Σταυρουλόπουλου.
Ο Σπυρίδων Σταυρουλόπουλος ήταν πρωτότοκος γιος του πολυεκατομμυριούχου εμπόρου απο το Αίγιο Ξενοφώντος Σταυρουλόπουλου. Ο νεαρός Σταυρουλόπουλος είχε πολιτικές φιλοδοξίες γι'αυτό και προσπαθούσε να έρθει σε επαφή με παράγοντες της επαρχείας. Ο λήσταρχος Πανόπουλος, παράγοντας της περιοχής, του πρότεινε να συναντηθούν για να μιλήσουν στον σιδηροδρομικό σταθμό του Αιγίου στις 16 Μαΐου 1902, όπερ και έγινε. Υπο την απειλή όπλου ο Πανόπουλος απήγαγε τον Σταυρουλόπουλο.
Αμέσως η απαγωγή πήρε τεράστιες διαστάσεις, αφού οι εφημερίδες επι τρείς μήνες είχαν ανταποκρίσεις σχετικά με τις εξελίξεις. Ο Ξενοφών Σταυρουλόπουλος ήρθε αμέσως σε διαπραγματεύσεις με τον Πανόπουλο προκειμένου να του αποδώσει λύτρα για να ελευθερώσει τον γιό του. Λόγω και των φιλικών σχέσεων που διατηρούσε ο Σταυρουλόπουλος με τον τότε πρωθυπουργό Αλέξανδρο Ζαΐμη, ο δεύτερος δέχθηκε κατόπιν προτάσεως του πρώτου να αναστείλει την καταδίωξη του Πανόπουλου προκειμένου να συνεχίσουν οι διαπραγματεύσεις. Η συγκεκριμένη κίνηση σχολιάστηκε απο τις εφημερίδες αρνητικά αφού τις εξελίξεις παρακολουθούσαν προσεκτικά και οι πρεσβευτές των ξένων χωρών. Την υπόθεση είχε αναλάβει ο ανακριτής Θεοφανίδης.
Λίγες μέρες αργότερα, και αφού συγγενείς του Σταυρουλόπουλου παρέδωσαν 5.000 χρυσά φράγκα, ο Σπυρίδων Σταυρουλόπουλος απελευθερώθηκε. Επέστρεψε στο Αίγιο με το τρένο μέσα στο οποίο βρισκόταν και ο ανακριτής Θεοφανίδης. Στον σταθμό τον υπεδέχθηκε μεγάλο πλήθος κόσμου. Το υπουργείο εξωτερικών ανακοίνωσε αμέσως τα ευχάριστα νέα ενώ ειδοποιήθηκαν και τα ανάκτορα. Σύμφωνα με τις εφημερίδες της εποχής οι ληστές τον προειδοποίησαν να μην αποκαλύψει ποιοι τον είχαν αιχμαλωτίσει και γι'αυτό στην πρώτη ανάκριση εντοπίστηκαν πολλές αντιφάσεις. Ο ίδιος δικαιολόγησε τις αντιφάσεις λέγοντας: "Δεν πιστεύω οτι θα ευρεθή κανείς, ο οποίος θα με κατηγορήση, διότι απο της πρώτης στιγμής δεν κατέθεσα οτι ο αιχμαλωτίσας με ήτο ο Πανόπουλος. Διότι δεν δύναμαι να σας περιγράψω τας απειλάς και τας βιαιοπραγίας, εις ας προέβησαν κατ'εμού δια να με πει να μη καταθέσω τι κατ'αυτόν". Λίγες μέρες αργότερα συνελλήφθη και ο Πανόπουλος με τους συνεργάτες του. Το κρησφύγητο βρισκόταν στον Χελμό και η ληστρική ομάδα αποτελείτο απο τους:
- Κώστας Πανόπουλο, λήσταρχο και εμπνευστή της απαγωγής
- Ανδρέα Τζελέπη, ζωοκλέφτη εκ Ρογών Κερπινής Καλαβρύτων
- Ρουμελιώτη, μέλος της συμμορίας
- Νικόλαο Δρακόπουλο, ζωοκλέφτης και συγχωριανός του Πανόπουλου
- Σαρδελιάνο, φυγόδικος εκ Κερπινής Καλαβρύτων
- Χρυσαφίδη, συνεργάτης του Πανόπουλου
- Δημόπουλο, συνεργάτης του Πανόπουλου
Το ζήτημα τώρα ήταν που βρισκόντουσαν τα χρήματα και αν εμπλέκονταν και επιπλέον πρόσωπα. Οι εφημερίδες αποκάλυπταν καθημερινώς περίεργες σχέσεις και δοσοληψίες μεταξύ του Πανόπουλου και των ντόπιων αστυνομικών. Όπως είναι σύνηθες σε αυτές τις περιπτώσεις, δεν βρέθηκε κάτι παραπάνω. Όσον αφορά τα χρήματα, αυτά ευρέθησαν στο σπίτι του Χρυσαφίδη στο χωριό Ρωγοί των Καλαβρύτων και επεστρέφαν στον Σταυρουλόπουλο.
Εντύπωση προκαλεί το τέλος του Πανόπουλου. Μετά την σύλληψή του καταδικάστηκε σε 20ετή φυλάκιση και μεταφέρθηκε στο Παλαμήδι. Εκεί τον ίδιο χρόνο εξέδωσε τα απομνημονεύματα του "Η εξομολόγησις του λήσταρχου Κ. Πανόπουλου προς την κοινωνίαν", στο οποίο αναφερόταν στα γεγονότα της απαγωγής καθώς και σε άλλα θέματα. Ο ιστορικός Αρίστος Σταυρόπουλος το χαρακτήρισε ως "ένα περίεργο και ασυνάρτητο συνοθύλευμα κοινωνικών και θρησκευτικών ιδεών, όπου ο συγγραφέας παριστά ευατόν ως τιμωρόν των αδικούντων και προστάτην των αδικουμένων". Το βιβλίο βρήκε ανταποκρίση και σημείωσε τεράστια εκδοτική επιτυχία με αποτέλεσμα να επανεκδοθεί άλλες δύο φορές (Σικάγο 1928, Πάτρα 1947). Οι Έλληνες μετανάστες μάλιστα του επεφύλαξαν θερμή υποδοχή. Στη συνέχεια εξέδοσε "Το νέον ευαγγελικόν κοινωνικόν σύστημα" και "ο Σατανικός μηχανισμός του Μπολσεβικισμού".
7 σχόλια:
H ιστορία επαναλαμβάνεται απο τους απογόνους του Πανόπουλου και του Ρουμελιώτη στο Πανόπουλο Ηλείας, που τον τίμησαν δίνοντας το ονομά του στο κεντρο του δήμου Λασιωνος. Ο πρώτος με εισπρακτικη εταιρια και ο δεύτερος με πολυκαταστημα.
Τον τίμησαν ως τι;
Καλημέρα
Σας ενημερώνω ότι η φωτογραφία που έχετε στην ανάρτηση, δεν είναι του λήσταρχου Κώστα Πανόπουλου αλλά του γιού του Νίκου, που είναι ο πατέρας της ηθοποιού Έλντας Πανοπούλου. Τις σωστές θα τις βρείτε στην ιστοσελίδα μου www.antroni.gr , στο άρθρο Πανόπουλο, Χάνι Πανόπουλου, Παναίικα
Επιτρέψτε μου να σας συγχαρώ για τα πολύ ενδιαφέροντα άρθρα σας, όπου κάποια που αναφέρονται στην Ηλεία και στην ορεινή Αχαΐα , αν δεν έχετε αντίρρηση, προτίθεμαι να τα αναδημοσιεύσω στην σελίδα μου.
Με εκτίμηση
Κώστας Παπαντωνόπουλος
Πράγματι πολύ κομψή εικόνα για έναν λήσταρχο! Φαίνεται οτι οι εφημερίδες της εποχής δεν είχαν σωστές πηγές. Ευχαριστώ για τις πληροφορίες σας, πρόσθεσα την εικόνα που μου είπατε, και θα χαρώ πολύ να αναδημοσιεύσετε οτι θέλετε απο την σελίδα μου.
Με εκτίμηση,
Δημήτρης
΄Εχω διαβάσει την βιογραφία του Κωνσταντίνου Πανόπουλου (του "λήσταρχου").
Στον πρόλογο αναφέρεται ότι η ηθοποιός ΄Ελντα Πανοπούλου είναι κόρη του Κωνσταντίνου Πανόπουλου, ο οποίος πέθανε το 1966 πλήρης ημερών (γεννηθείς το 1870).
Σύμφωνα με την βιογραφία του, ο απαχθείς υιός Σταυρουλόπουλος είχε φιλικές σχέσεις με τον "λήσταρχο" (το βάζω σε εισαγωγικά καθώς οι πραγματικοί λήσταρχοι της εποχής ήταν οι τοκογλύφοι, που με τις πλάτες του ιδίου του κράτους καταδυνάστευε και καταλήστευε την ελληνική ύπαιθρο. Τα τσιράκια δε των τοκογλύφων επέδραμαν στην ελληνική ύπαιθρο βιαιοπραγόντας στους αγρότες που δεν είχαν να πληρώσουν τους φόρους στο επίσημο κράτος).
Ο υιός Σταυρουλόπουλος δέχθηκε εθελοντικά να "απαχθεί" από τον Πανόπουλου για λόγους τους οποίους δεν αναφέρω, καθώς θα χρειαζόταν να αναπτυχθούν εκτενώς.
Ο πολυεκατομμυριούχος πατήρ του "απαχθέντος" με μισή καρδιά έδωσε το μεγαλύτερο μέρος από τα λύτρα και όχι όλα, παρόλα το υπέρογκο κεφάλαιο που είχε κυρίως σε μετοχές. Ο ίδιος ο πατήρ περιγράφεται ως φιλάργυρος και αδιάφορος για τον υιόν του, εν όψει των χρημμάτων που απαιτούντο για την απελευθέρωσή του.
Προτείνω να διαβαστεί η βιογραφία του Πανόπουλου καθώς εμπεριέχει πλήθος στοιχείων αναφορικά με την ελλάδα της τότε εποχής και σχετικά με την αντιμετώπιση του κόσμου από το κράτος, δεν έχουν αλλάξει και πολλά στις ημέρες μας.
μπραβο για το ωραιο αρθρο σας!θα ηθελα να ρωτησω αν αυτος ο Ρουμελιωτης είχε σχεση με τον γνωστο λησταρχο Ρουμελιωτη ή Κάπαρη!Επισης ξερετε να μου υποδειξετε που μπορω να βρω στοιχεια για τον λησταρχο Καπαρη ή Ρουμελιωτη.θα με ενδιεφερε καθως τον σκοτωσε ενας παπουλης μου.
Λεπτομέρεια στην κατά τα άλλα ορθή αποτύπωση της περιπέτειας του προπάππου μου.
Όταν απελευθερώθηκε και του επιστράφηκαν τα λύτρα, δώρισε όλο το ποσό στην Μονή Μεγάλου Σπηλαίου για την Ανέγερση Ξενώνα.
Ο Ξενώνας διατηρείται μέχρι τις μέρες μας!
Λυκούργος Σταυρουλόπουλος
Δημοσίευση σχολίου