Τετάρτη, Νοεμβρίου 13

Φωτογραφιές του Hubert Pernot

 Ο Hubert Pernot (1870 - 1946) υπήρξε Γάλλος ελληνιστής, που από το 1913 διετέλεσε καθηγητής νεοελληνικής φιλολογίας στην Σορβόννη, καθώς και ιδρυτής του Νεοελληνικού Ινστιτούτου του αυτού πανεπιστημίου. Το ενδιαφέρον του Pernot επικεντρώθηκε στα δημοτικά τραγούδια και τις τοπικές διαλέκτους. Για τις ανάγκες των ερευνών του περιήγηθηκε, την περίοδο 1898 - 1913, τον ελλαδικό χώρο αποτυπώνοντας με τον φακό του στιγμιότυπα από τον καθημερινό βίο των κατοίκων. Μεταξύ άλλων επισκέφθηκε και την πόλη των Πατρών. Δυστυχώς οι ακριβείς ημερομηνίες της λήψης των φωτογραφιών δεν μας είναι γνωστές, ίσως όμως μπορούν να εξαχθούν από λεπτομέρειες της εποχής. Οι φωτογραφίες προέρχονται, τουλάχιστον εγώ από εκεί τις αλίευσα, από το θαυμάσιο λεύκωμα των εκδόσεων Ολκός με τίτλο "Εξερευνώντας την Ελλάδα, φωτογραφίες 1898 - 1913" (Επιμέλεια: Αικατερίνη Κουμαριάνου, Έρευνα υλικού: Φανή Κωνσταντίνου).

Στρατιωτικοί στο κάστρο 

Τρίτη, Οκτωβρίου 1

Ανθυποπλοίαρχος Κωνσταντίνος Άννινος, ένας πατρινός ήρωας

 * του Κωνσταντίνου Μιχαλόπουλου. Το παρόν άρθρο έχει δημοσιευθεί, με κάποιες διαφορές, στην εφημερίδα "Πελοπόννησος" στις 16 Νοεμβρίου 2012.

 Εβδομήντα χρόνια συμπληρώθηκαν από την μοιραία εκείνη νύχτα της 16ης Νοεμβρίου 1942, όταν το υποβρύχιο "ΤΡΙΤΩΝ" χάνεται για πάντα στην αγκαλιά του Αιγαίου. Μαζί του ακολουθούν και 10 παλικάρια από το πλήρωμά του, καθώς και κάποιοι επιβάτες που μετέφερε μαζί. Ένας από αυτούς τους 19 ήταν και ο ανθυποπλοίαρχος Κωνσταντίνος Άννινος, που όπως και οι υπόλοιπο, επέλεξε να πεί και αυτός του δικό του ΟΧΙ σε αυτούς που θέλησαν να μας στερήσουν ο,τι πολυτιμότερο υπάρχει, την ελευθερία μας. Σε αυτόν τον ήρωα, γέννημα θρέμα της πόλης των Πατρών, είναι αφιερωμένο το παρακάτω άρθρο, ως ελάχιστος φόρος τιμής στην θυσία του. Και εμείς με την σειρά μας ας αποδείξουν ότι δεν ξεχνάμε τους ήρωες της πόλης μας.

ο Κωνσταντίνος Άννινος (Υ.Ι.Ν.)

Κυριακή, Μαΐου 26

Η δολοφονία Φραγκόπουλου ή αλλιώς "το δράμα της οδού Ανεξαρτησίας"

Στις 3 Νοεμβρίου 1896 ο σανδαλοποιός Δημήτρης Μάτσαλης, έχοντας μόλις παρακολουθήσει το θεατρικό έργο “Γουλιέλμος ο αχθοφόρος”, επιτέθηκε με μαχαίρι στην οδό Ανεξαρτησίας (σήμερα Γεροκωστοπούλου) κατά των Διονυσίου Φραγκόπουλου και Ανδρέα Κόλλα σκοτώνοντας τον πρώτο και τραυματίζοντας τον δεύτερο. Συνελήφθη αμέσως από τις αστυνομικές αρχές και οδηγήθηκε στα κρατητήρια προκειμένου να πραγματοποιηθούν οι πρώτες ανακριτικές πράξεις. Εκεί δήλωσε: “Θα σκότωνα τον Κόλλα ή οποιονδήποτε άλλον. Δεν έχω τίποτα με τον ίδιο, όπως και δεν έχω τίποτα με τον Φραγκόπουλο. Εγώ κτυπώ την κοινωνία και όποιος βρισκόταν μπροστά μου θα πλήρωνε γι’αυτή”.

Το πρωτόγνωρο περιστατικό συγκλόνισε την κοινή γνώμη της Πάτρας ξεπερνώντας τα στενά τοπικά όρια. Αθηναϊκές εφημερίδες φιλοξενούσαν ανταποκρίσεις από την Πάτρα στα ημερήσια φύλλα τους ενώ η είδηση έκανε την εμφάνισή της σε εφημερίδες της Ευρώπης και των ΗΠΑ. Οι δημοσιογράφοι αποκάλεσαν το όλο περιστατικό ως “δράμα της Ανεξαρτησίας”, από το όνομα του δρόμου που συνέβη η δολοφονία. Πριν ασχοληθούμε αναλυτικά με την αντίδραση της κοινής γνώμης και του κράτους, τις προθέσεις του Μάτσαλη και το γενικότερο παρασκήνιο της δολοφονικής επίθεσης είναι αναγκαίο να περιγράψουμε την επικρατούσα ατμόσφαιρα της εποχής στην Πάτρα.

Παρασκευή, Απριλίου 26

Επίσκεψη Patrinistas στο Α΄ Νεκροταφείο Πατρών

 Την Μεγάλη Τρίτη, στις 17:30, οι Patrinistas θα συναντηθούν έξω από την πύλη του Α΄ Νεκροταφείου Πατρών στην Ανθούπολη με σκοπό να επισκεφθούν τον χώρο. Τον ρόλο του ξεναγού θα επιτελέσει ο ιστορικός τέχνης Ξενοφών Παπαευθυμίου. Πρόκειται για μια αξιέπαινη πρωτοβουλία καθώς το νεκροταφείο παραμένει άγνωστο για πολλούς συμπολίτες μας. Ο χώρος του νεκροταφείου είναι γεμάτος με έργα τέχνης γνωστών γλυπτών, πατρινών (όπως Καθρέπτα) και Τηνίων (Σώχος), και παρουσιάζει μεγάλο ενδιαφέρον καθώς μέσα από τα ταφικά μνημεία εμφανίζεται όλη η αστική τάξη των Πατρών που συνδέθηκε κυρίως με το προϊόν της σταφίδας. Για όποιον ενδιαφέρεται για περισσότερα προτείνω το εξαιρετικό λεύκωμα της Γιώτας Καΐκα - Μαντανίκα με τίτλο "Η αστική τάξη στη γειτονιά των αγγέλων, Πάτρα: Α΄ Νεκροταφείο 1880 - 1920" (εκδόσεις Πικραμμένος, Πάτρα 2004). 

 Τα τελευταία χρόνια υπήρξαν υποσχέσεις από διαφόρους φορείς της πόλης ότι το παλαιό τμήμα του νεκροταφείου θα κηρυχθεί διατηρητέο, κάτι που αν δεν κάνω λάθος δεν έχει συμβεί μέχρι σήμερα.

Ναϊσκόμορφο μνημείο Γεωργίου Σπηλιάδη

Πέμπτη, Απριλίου 25

Φωτογραφίες από το αρχείο Ρικάκη

  Σε μία πρόσφατη επίσκεψή μου στο νεοκλασσικό κτίριο του Εθνικού Λογοτεχνικού και Ιστορικού Αρχείου (ΕΛΙΑ) στην Πλάκα αλίευσα από το αρχείο Ρικάκη μερικές φωτογραφίες με μέλη της οικογένειας Ρικάκη καθώς και κάποια χειρόγραφα ή αντικείμενα που παρουσιάζουν κάποιο ενδιαφέρον. Υπενθυμίζω ότι πριν από κάποιους μήνες είχα δημοσιεύσει εκτενές βιογραφικό σημείωμα για τον πολιτικό, νομικό & επιχειρηματία Αντώνιο Ρικάκη. Να υπενθυμίσω πάλι πως το αρχείο Ρικάκη φυλάσσεται στον ΕΛΙΑ, οι άνθρωποι του οποίου έχουν σεβαστεί την εξαιρετική ταξινόμηση του απογόνου της οικογενείας, συγγραφέα, Δημητρίου Ρικάκη (1925 - 2000).

  Στις φωτογραφίες εμφανίζονται οι Αντώνιος Ρικάκης, η σύζυγός του Θεώνη Παπαδιαμαντοπούλου - Ρικάκη, ο γιος του Δημήτριος Ρικάκης, η σύζυγός του Αγγελική  Α. Ρικάκη - Αβέρωφ, και η Μαρία Ρικάκη - Γκιολ, κόρη του Αντωνίου. Δύο φωτογραφίες της παλιάς Αθήνας υπήρχαν στο αρχείο καθώς και ένα παλιό βάζο από την Νάπολη. Ενδιαφέρον παρουσιάζει και το γενεαλογικό δέντρο της οικογένειας Παπαδιαμαντόπουλου.

Αριστερά: η Μαρία Ρικάκη - Γκιολ, Δεξιά: η Αγγελική Αβέρωφ - Ρικάκη

Πέμπτη, Απριλίου 4

Η δημιουργία και η ιστορική διαδρομή της ζυθοποιίας στην Ελλάδα

 Δημοσιεύω την μελέτη του κ. Παναγή Μάμου, απόγονου της ομώνυμης οικογένειας των Ζυθοποιών, με θέμα "η δημιουργία και η ιστορική διαδρομή της ζυθοποιίας στην Ελλάδα". Η μελέτη αφορά την περίοδο 1828 - 1950 ενώ στο μέλλον  πρόκειται να δημοσιευθεί και για την περίοδο 1950 - 1970. 
Ζυθοποιία Πέτρου Μάμου

Τετάρτη, Απριλίου 3

Ο Χρήστος Κορύλλος στην Αυστρία

Καθισμένος στο κέντρο ο Κωνσταντίνος Σάθας, δεξιά του όρθιος ο Χρήστος Κορύλλος και καθισμένος ο βαρώνος Σίνας. Αριστερά του Σάθα ο Μάρκος Ρενιέρης και καθισμένοι στα άκρα οι Υψηλάντης και Μαυροκορδάτος.

 Την φωτογραφία την βρήκα τυχαία στο βιβλίο του Αναστάσιου Σκιαδά "Το Γαλαξείδι μια πανάρχαια πολιτεία" και μου τράβηξε την προσοχή γιατί ανάμεσα σε τόσες σημαντικές προσωπικότητες βρίσκεται και ο πατρινός γιατρός και πολιτικός Χρήστος Κορύλλος (1842 - 1930). Εικάζω ότι η φωτογραφία έχει ληφθεί στην Αυστρία, όπου σπούδασε ιατρική ο Κορύλλος. Το ότι γνωρίζονταν είναι γνωστό
[1] καθώς ο Σάθας είχε δημοσιεύσει επαινετική βιβλιοκρισία στην εφημερίδα "Κλειώ" της Τεργέστης σχετικά με τα ιατρικά έργα του Κορύλλου. Οι υπόλοιποι, με εξαίρεση τον Ρενιέρη, για τον οποίο δεν γνωρίζω, συνδεόνται μεταξύ τους, οι δε τρείς εξ αυτών (Υψηλάντης, Σίνας, Μαυροκορδάτος) είχαν ως βάση τους την πόλη της Βιέννης.

Δευτέρα, Μαρτίου 25

Αγία Λαύρα (25η Μαρτίου): Μύθος ή πραγματικότητα;

  Κατά τον Διονύσιο Σολωμό[1] το έθνος πρέπει να μάθει να θεωρεί εθνικό ο,τι είναι αληθινό. Με βάση την προηγούμενη ρήση η εθνική ιστορία για να είναι αποδεκτή πρέπει να είναι και αληθινή. Είναι όμως; Με αφορμή την επέτειο της 25ης Μαρτίου διεξάγονται κάθε χρόνο συζητήσεις σχετικά με το αν πραγματικά συνέβη η συγκέντρωση στο Μοναστήρι της Αγίας Λάυρας και για το αν ευλόγησε ο Παλαιών Πατρών Γερμανός το λάβαρο της επαναστάσεως υπενθυμίζοντάς μας τις παραχαράξεις και τις στρεβλώσεις που έχουν χαραχθεί στην εθνική συνείδηση μεγάλου τμήματος του πληθυσμού. Τα γεγονότα της Αγίας Λαύρας συγκαταλέγονται στην πλειάδα των αστικών μύθων που καλλιεργήθηκαν από το κράτος και την εκκλησία (κρυφό σχολειό κ.λπ.). Το παράδοξο είναι ότι αν και η ιστοριογραφία έχει αποδομήσει πλήρως αυτόν τον μύθο, συνεχίζει ακόμα και σήμερα να αποτελεί πεδίο ιδεολογικής αντιπαράθεσης. Οι θρησκευτικοί ηγέτες (Μητροπολίτης Καλαβρύτων)[2], οι παράγοντες των τοπικών συλλόγων και της περιφέρειας (βλέπε Καλαβρυτινός Σύλλογος) αλλά και πλήθος κόσμου συνεχίζουν να υποστηρίζουν ότι το περιστατικό συνέβη. Ο συμβολισμός άλλωστε είναι μεγάλος και αναγκαίος για την δημιούργια και διατήρηση της ενότητας του έθνους που υπό τις ευλογίες ενός ιεράρχη, εκπροσώπου της εκκλησίας, διεκδίκησε την ανεξαρτησία του.

Ύψωσις της Σημαίας της Επαναστάσεως