Πέμπτη, Αυγούστου 11

Αρχοντικά σπίτια της Αίγινας

Η Αίγινα σαν παλιά πρωτεύουσα, έχει κάμποσα ιστορικά σπίτια. Είναι το σπίτι του Τρικούπη, το σπίτι του Καποδίστρια, των Βουλγαραίων. Είναι ακόμα το αρχοντικό των Ζαΐμηδων. Απομονωμένο μέσα στις φυλλωσιές, αριστοκρατικό και σιωπηλό σαν τον τελευταίον ιστορικό του ιδιοχτήτη, που οι γελοιογράφοι της εποχής τον παρίσταναν με τα μακριά, άσπρα μουστάκια του δεμένα κόμπο πάνω στο στόμα. Θα ήταν λάθος να θεωρήσουμε ότι η επιλογή του Στρατή Μυριβήλη να ξεκινήσει το διήγημά του "Στον Ανεμόμυλο της Περιβόλας" με αναφορά στα σπίτια και τους ανθρώπους της Αίγινας υπήρξε τυχαία. Αντίθετα φαίνεται να είναι συνεπής με την θεωρία που θέλει τους ανθρώπους και τα σπίτια τους να αποτελούν την ζωντανή ιστορία ενός τόπου.

Το ίδιο συμβαίνει και με την Αίγινα, τα παλαιά οικήματα της οποίας μας φανερώνουν πως κάποτε υπήρξε η πρώτη πρωτεύουσα του ελληνικού κράτους από τον Ιανουάριο του 1828 έως τον Οκτώβριο του 1829. Όπως διαβάζουμε στην ενδιαφέρουσα ανάρτηση της Λίνας Μπόγρη - Πετρίτου με απόφαση της Γ΄ Εθνοσυνέλευσης της Τροιζήνας το Ναύπλιο είχε οριστεί αρχικά ως πρωτεύουσα του ελληνικού κράτους, πλην όμως, λόγω των ταραχών που επικρατούσαν μεταξύ των αντιμαχόμενων πλευρών, αποφασίστηκε η μεταφορά της κυβερνητικής έδρας στην Αίγινα.

Έτσι στις 12 Ιανουαρίου 1828 το δίκροτο Warspiteμ, στο οποίο επενέβαινε ο Ιωάννης Καποδίστριας, κατέφθασε στην Μάλτα και δύο εβδομάδες αργότερα, στις 26 Ιανουαρίου, συνοδευόμενος από τον γραμματέα της επικράτειας, Σπυρίδωνα Τρικούπη, ορκίστηκε κυβερνήτης του νεοσύστατου ελληνικού κράτους.

Ο ορισμός της Αίγινας ως πρωτεύουσας του ελληνικού κράτους οδήγησε πλήθος πολιτικών, γραφειοκρατών, φιλελλήνων κ.λπ. να εγκατασταθούν στο νησί. Είχε βέβαια προηγηθεί η εγκατάσταση προσφύγων, λόγω του πολέμου της ανεξαρτησίας, ειδικά από τις περιοχές της Αττικής. Τέτοιες οικογένειες ήταν αυτές των Καλλιφρονάδων και των Χαλακοκονδύληδων. Αν και η έδρα της κυβέρνησης μεταφέρθηκε σε σύντομο χρονικό διάστημα, η γεωγραφική εγγύτητα του νησιού με την Αθήνα διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο ώστε η Αίγινα να εξελιχθεί σε θερινό προορισμό για αρκετές αθηναϊκές οικογένειες.


Πηγή: Γκιόκα Αθηνά - Νικολαρεΐζη Ιωάννα, Αίγινα, Σπίτια & Άνθρωποι, εκδόσεις ΑΤΩΝ 2015

Αρχοντικό Βογιατζή

* Για να δείτε ειδικό αφιέρωμα για το Αρχοντικό Βογιατζή πατήστε εδώ.

Η κατοικία Βογιατζή είναι το πρώτο σπίτι που υποδέχεται τον επισκέπτη της Αίγινας και αποτελεί το σύμβολο της πόλης. Κατασκευάστηκε το 1880 για λογαριασμό του πλούσιου εμπόρου Κωνσταντίνου Βογιατζή και για την ανέγερσή του δαπανήθηκαν σημαντικά ποσά καθώς τα θεμέλιά του βρίσκονται μέσα στη θάλασσα. Ανήκει σε μια σειρά αρχοντικών που κατασκευάστηκαν την ίδια περίοδο και αποτέλεσαν προϊόν του πλούτου που απέφερε το εμπόριο σπόγγων, το οποίο άρχισε να ακμάζει στο δεύτερο μισό του 19ου αιώνα. Στο εσωτερικό του κοσμείται από εντυπωσιακές τοιχογραφίες και οροφογραφίες που φανερώνουν τον πλούτο της εποχής.

Ο Κωνσταντίνος Βογιατζής, με καταγωγή από τη Σύμη, κατάφερε να αποκομίσει τεράστια κέρδη από το εμπόριο σπόγγων και να αναδειχθεί στον πλουσιότερο κάτοικο της Αίγινας. Παντρεύτηκε δύο φορές και απέκτησε δώδεκα παιδιά.

Σήμερα το αρχοντικό ανήκει στην εγγονή του Μωραΐτη - Βογιατζή ενώ σύμφωνα με το ρεπορταζ της Βασιλικής Ταντάου στο saronicmagazine το κτίριο πωλείται λόγω οικονομικής αδυναμίας των κληρονόμων καθώς για την αποκατάστασή του απαιτείται το ποσό των 2.500.000 εκατομμυρίων ευρώ.




Πηγή: Γκιόκα Αθηνά - Νικολαρεΐζη Ιωάννα, Αίγινα, Σπίτια & Άνθρωποι, εκδόσεις ΑΤΩΝ 2015


Αρχοντικό Βούλγαρη

Η παλαιότερη οικία της Αίγινας βρίσκεται στην περιοχή Περιβόλα και εχει χαρακτηριστεί από το υπουργείο Πολιτισμού ως έργο τέχνης και ως ιστορικό μνημείο. Η ιστορία αναφέρει πως ο Γεώργιος Βούλγαρης, πλοιοκτήτης και κοτζαμπάσης της Ύδρας, λόγω κάποιας κακοκαιρίας αναγκάστηκε να πλευρίσει στην Αίγινα. Εντυπωσιασμένος από το τοπίο της αγόρασε σημαντικές εκτάσεις και κατασκεύασε, στα τέλη του 18ου αιώνα, το συγκεκριμένο αρχοντικό μαζί με έναν μύλο. Πρόκειται για μια ιδιαίτερη εξοχική κατοικία με βαριά τοιχοποιία και πολεμίστρες που ξεχωρίζει για την λιτότητα και την συμμετρία του. Στο αρχοντικό Βούλγαρη έχουν φιλοξενηθεί κατά καιρούς οι Ιωάννης Καποδίστριας, Γεώργιος Σεφέρης κ.α. 

Σήμερα ανήκει στην άνω των 100 ετών Λένα Δρόση - Παπαευστρατίου, εγγονή του διπλωμάτη Νικολάου Λόντου (εκ Πατρών) και ανηψιά της Μαρώς Ζάννου - Σεφέρη.

Πηγή: Γκιόκα Αθηνά - Νικολαρεΐζη Ιωάννα, Αίγινα, Σπίτια & Άνθρωποι, εκδόσεις ΑΤΩΝ 2015

Πηγή: Γκιόκα Αθηνά - Νικολαρεΐζη Ιωάννα, Αίγινα, Σπίτια & Άνθρωποι, εκδόσεις ΑΤΩΝ 2015

Πύργος Ράλλη

Κατασκευάστηκε το 1890 στα πρότυπα βρετανικού πύργου για λογαριασμό του Τηλέμαχου Ράλλη, πιθανότατα γόνου της χιώτικης εμπορικής οικογένειας. Σήμερα ανήκει στην δισέγγονή του, Ανθή Λουίζου. Για κάποιο διάστημα, κατά την εξορία του, διέμεινε σε αυτόν ο στρατηγός Θεόδωρος Πάγκαλος ενώ κατά την περίοδο της κατοχής επιτάχθηκε από την γερμανική διοίκηση. Το 1960 χρησιμοποιήθηκε για τα γυρίσματα της ταινίας "Ερωτικά παιχνίδια" με πρωταγωνιστές τους Λάμπρο Κωνσταντάρα, Κώστα Βουτσά κ.α.

Στο εσωτερικό του σπιτιού κυριαρχεί το κόκκινο χρώμα στους τοίχους, οι οποίο κοσμούνται με τοιχογραφίες εμπνευσμένες από την αρχαιότητα. 

Πηγή: Γκιόκα Αθηνά - Νικολαρεΐζη Ιωάννα, Αίγινα, Σπίτια & Άνθρωποι, εκδόσεις ΑΤΩΝ 2015

Πηγή: Γκιόκα Αθηνά - Νικολαρεΐζη Ιωάννα, Αίγινα, Σπίτια & Άνθρωποι, εκδόσεις ΑΤΩΝ 2015

Αρχοντικό Καραπάνου


Στην ίδια περιοχή με το αρχοντικό Βούλγαρη βρίσκεται το αρχοντικό Καραπάνου, το οποίο κατασκευάστηκε το 1850 για λογαριασμό του πρωθυπουργού, Δημητρίου Βούλγαρη, γιου του Γεωργίου. Περιβάλεται από μια έκταση είκοσι στραμμάτων, η οποία παλαιότερα έφτανε μέχρη την θάλασσα (εξ' ου και η ονομασία "Σκάλα Καραπάνου"). Χαρακτηριστικό της φυσικής ομορφιάς του κτήματος είναι το γεγονός ότι κατά την επίσκεψη του Ελευεθερίου Βενιζέλου στην Αίγινα του είχε δοθεί συμβολικά μια ανθοδέσμη από τριαντάφυλλα μαζεμένα από το κτήμα Καραπάνου.

Η οικία κληροδοτήθηκε από τον Δημήτριο στον γιο του Λάζαρο Βούλγαρη, βουλευτή, και εν συνεχεία στην κόρη του του Μαρία Λ. Βούλγαρη, σύζυγο του πολιτικού και διπλωμάτη Αλέξανδρου Καραπάνου. Η κόρη του τελευταίου, Χριστίνα, παντρεύτηκε τον διπλωμάτη, Μιχαήλ Μελά, ενώ σήμερα κατοικείται από την εγγονή της Χριστίνα Χωραφά.

Με υπουργική απόφαση του Υπουργού Πολιτισμού τον Σεπτέμβριο του 1980 χαρακτηρίστηκε ως μνημείο τέχνης.

Πηγή: http://www.karapanou.com/index_gr.html

Πηγή: http://www.karapanou.com/index_gr.html
Παρακείμενη είσοδος, φωτ. Δημήτριος Λιούρδης

Αρχοντικό Μαυροκορδάτου - Φινλευ

Η έπαυλη Μαυροκορδάτου - Φινλευ, η επονομαζόμενη και ως "κόκκινο κάστρο", κατασκευάστηκε το 1826 για λογαριασμό του Σκωτσέζου ιστορικού Τζορτζ Φίνλευ στην περιοχή Χαλικάκι λίγο έξω από την πόλη της Αίγινας. Στους χώρους της επαύλεως αυτής δόθηκε ο πρώτος αποκριάτικος χορός στον ελλαδικό χώρο (Σοφία Σφυροερα, Αιγινα, η πρώτη πρωτεύουσα του ελληνικού κράτους, ελληνικά γράμματα, αθηνα 2002, σελ. 133) ενώ λόγω των πειρατών οι τοίχοι χτίστηκαν παχείς με μικρά ανοίγματα. Με υπουργική απόφαση του Υπουργού Πολιτισμού τον Σεπτέμβριο του 1980 χαρακτηρίστηκε ως μνημείο τέχνης.

Εν συνεχεία η έπαυλη μαζί με τον περιβάλλοντα χώρο πέρασαν στην ιδιοκτησία του πρωθυπουργού Αλέξανδρου Μαυροκορδάτου, ο οποίος μάλιστα έζησε εκεί τα πέντε τελευταία χρόνια της ζωής του. Μετά τον θάνατό του κληροδοτήθηκε στον γιο του Νικόλαο Μαυροκορδάτο (1837 - 1903), διπλωμάτη και πολιτικό, και εν συνεχεία στην κόρη του, Σοφία  Ν. Μαυροκορδάτου, σύζυγο του στρατηγού Αλέξανδρου Σούτσου. Η κόρη της Σοφίας, Ελένη Σούτσου, σύζυγος του αξιωματικού του στρατού Βασιλείου Μελά, κληρονόμησε την οικία κληροδοτώντας το με τη σειρά της στην κόρη της, Σοφία Μελά, σύζυγο του γνωστού γλύπτη Φωκίωνος Ρωκ, γλύπτη. 

Οι ιδιοκτήτες της, και συγκεκριμένα το ζεύγος Μελά, ήταν από τους πρώτους που καλλιέργησαν φιστικιές, ύστερα από παραίνεση του Νικολάου Περόγλου. Κατά τη διάρκεια της κατοχής ο ένας εκ των τεσσέρων αντιστράτηγων που δεν είχαν καταφύγει εκτός Ελλάδος, ο Βασίλειος Μελάς, τέθηκε από τις γερμανικές αρχές σε περιορισμό στην εξοχική κατοικία του στην Αίγινα. Σχετικά με την περίοδο της κατοχής και την ζωή στο "κόκκινο κάστρο" υπάρχει μια πολύ ενδιαφέρουσα συνέντευξη του Νικολάου Ρωκ - Μελά προς την Γαλάνη - Κρητικού στο περιοδικό Αιγιναία (τεύχος 26), όπου παρατίθεται σπάνιο φωτογραφικό και αρχειακό υλικό . 

Το 1988 ο Νικόλαος Φ. Ρωκ - Μελάς πούλησε το κτήμα στην οικογένεια Κωνσταντινίδη. Να σημειωθεί ότι ο Νικόλαος Ρωκ Μελάς (1935 - 2015) υπήρξε ευεργέτης του Λαογραφικού Μουσείου της Αίγινας, στο οποίο είχε δωρίσει την πλούσια συλλογή του με χάρτες της Αίγινας.

Πηγή: http://kokkinokastro-estate.gr/history

Πηγή: http://kokkinokastro-estate.gr/history

Πηγή: http://kokkinokastro-estate.gr/history

Ο Μύλος - περιστερώνας (φωτ. Δημήτρης Λιούρδης)

Από την ιστοσελίδα http://pistaches.eu/


Αρχοντικό Τρικούπη
Αρχοντικό Τρικούπη (πλάγια πλευρά), φωτ. Δημήτριος Λιούρδης

Το αρχοντικό Τρικούπη βρίσκεται στον Φάρο της Αίγινας και έχει χαρακτηριστεί με απόφαση του Υπουργείου Πολιτισμού ως έργο τέχνης και ως ιστορικό έργο. Σε αυτό το σπίτι κατοίκησε ο Σπυρίδων Τρικούπης με τη σύζυγό του, Αικατερίνη Μαυροκορδάτου, αδελφή του Αλέξανδρου, και τα παιδιά τους, Χαρίλαο και Σοφία. Εδώ συνέγραψε το έργο του "Η ιστορία της ελληνικής επαναστάσεως". Υπήρξε σημείο αναφοράς για την κοινωνική ζωή του νησιού ενώ στην αυλή του πραγματοποιήθηκε ένας εκ των πρώτων χορών την εποχής με τη συμμετοχή του Ιωάννη Καποδίστρια.

Το ακίνητο μαζί με το κτήμα κατέληξε στην ιδιοκτησία του Σταμάτη Φλώρου, ο οποίος σταδιακά πούλησε τις γύρω εκτάσεις. Σήμερα η οικία ανήκει στον Παναγή Βουρλούμη, πρώην πρόεδρο του ΟΤΕ.


Πηγές
  • Μαίρη Γαλάνη - Κρητικού, Αίγινα, τα πρόσωπα - οι τόποι - οι μνήμες, Αίγινα 2010
  • Σοφία Σφυροερα, Αιγινα, η πρώτη πρωτεύουσα του ελληνικού κράτους, ελληνικά γράμματα, Αθηνα 2002
  • Αθηνά Γκιόκα - Ιωάννα Νικολαρεΐζη, Αίγινα, Σπίτια & Άνθρωποι, εκδόσεις ΑΤΩΝ 2015




Δεν υπάρχουν σχόλια: