Πέμπτη, Αυγούστου 11

Αρχοντικά σπίτια της Αίγινας

Η Αίγινα σαν παλιά πρωτεύουσα, έχει κάμποσα ιστορικά σπίτια. Είναι το σπίτι του Τρικούπη, το σπίτι του Καποδίστρια, των Βουλγαραίων. Είναι ακόμα το αρχοντικό των Ζαΐμηδων. Απομονωμένο μέσα στις φυλλωσιές, αριστοκρατικό και σιωπηλό σαν τον τελευταίον ιστορικό του ιδιοχτήτη, που οι γελοιογράφοι της εποχής τον παρίσταναν με τα μακριά, άσπρα μουστάκια του δεμένα κόμπο πάνω στο στόμα. Θα ήταν λάθος να θεωρήσουμε ότι η επιλογή του Στρατή Μυριβήλη να ξεκινήσει το διήγημά του "Στον Ανεμόμυλο της Περιβόλας" με αναφορά στα σπίτια και τους ανθρώπους της Αίγινας υπήρξε τυχαία. Αντίθετα φαίνεται να είναι συνεπής με την θεωρία που θέλει τους ανθρώπους και τα σπίτια τους να αποτελούν την ζωντανή ιστορία ενός τόπου.

Το ίδιο συμβαίνει και με την Αίγινα, τα παλαιά οικήματα της οποίας μας φανερώνουν πως κάποτε υπήρξε η πρώτη πρωτεύουσα του ελληνικού κράτους από τον Ιανουάριο του 1828 έως τον Οκτώβριο του 1829. Όπως διαβάζουμε στην ενδιαφέρουσα ανάρτηση της Λίνας Μπόγρη - Πετρίτου με απόφαση της Γ΄ Εθνοσυνέλευσης της Τροιζήνας το Ναύπλιο είχε οριστεί αρχικά ως πρωτεύουσα του ελληνικού κράτους, πλην όμως, λόγω των ταραχών που επικρατούσαν μεταξύ των αντιμαχόμενων πλευρών, αποφασίστηκε η μεταφορά της κυβερνητικής έδρας στην Αίγινα.

Έτσι στις 12 Ιανουαρίου 1828 το δίκροτο Warspiteμ, στο οποίο επενέβαινε ο Ιωάννης Καποδίστριας, κατέφθασε στην Μάλτα και δύο εβδομάδες αργότερα, στις 26 Ιανουαρίου, συνοδευόμενος από τον γραμματέα της επικράτειας, Σπυρίδωνα Τρικούπη, ορκίστηκε κυβερνήτης του νεοσύστατου ελληνικού κράτους.

Ο ορισμός της Αίγινας ως πρωτεύουσας του ελληνικού κράτους οδήγησε πλήθος πολιτικών, γραφειοκρατών, φιλελλήνων κ.λπ. να εγκατασταθούν στο νησί. Είχε βέβαια προηγηθεί η εγκατάσταση προσφύγων, λόγω του πολέμου της ανεξαρτησίας, ειδικά από τις περιοχές της Αττικής. Τέτοιες οικογένειες ήταν αυτές των Καλλιφρονάδων και των Χαλακοκονδύληδων. Αν και η έδρα της κυβέρνησης μεταφέρθηκε σε σύντομο χρονικό διάστημα, η γεωγραφική εγγύτητα του νησιού με την Αθήνα διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο ώστε η Αίγινα να εξελιχθεί σε θερινό προορισμό για αρκετές αθηναϊκές οικογένειες.


Πηγή: Γκιόκα Αθηνά - Νικολαρεΐζη Ιωάννα, Αίγινα, Σπίτια & Άνθρωποι, εκδόσεις ΑΤΩΝ 2015

Πέμπτη, Ιουλίου 28

Ιταλοί στην Πάτρα

Ακόμα και σήμερα μπορεί να ακούσει κανείς κάποιον Πατρινό να αναφέρεται στα μικρά παιδιά χρησιμοποιώντας την λέξη «τσορομπίλια». Η ιταλική καταγωγή αυτής της λέξης είναι προφανής και υποδηλώνει την στενή σχέση της πόλεως των Πατρών με την έτερη χώρα της Αδριατικής: την Ιταλία. Συχνότερα βέβαια θα χρησιμοποιηθεί η γνωστή σε όλους μας βρισιά «μινάρας» εκ του ιταλικού minare. Τέτοιες λέξεις, μαζί με την καθολική εκκλησία του Αγίου Ανδρέα στην Μαιζώνος, το καθολικό τμήμα στο Α΄ Νεκροταφείο, την μαρμάρινη εντοιχισμένη πλάκα στο σπίτι της Κορίνθου που υπενθυμίζει στον διαβάτη ότι εκεί γεννήθηκε η Ματθίλδη Σεράο (1856 – 1926) και μερικά ιταλογενή επίθετα συμπολιτών μας (Δεμαρτίνος, Στόλλας, Μαστροπάσκουα κ.λπ.), είναι ίσως τα μοναδικά ενθύμια του περάσματος μιας πολυπληθούς, όχι όμως οικονομικά και κοινωνικά ακμάζουσας, ιταλικής παροικίας. Η ήττα των χωρών του Άξονα (μεταξύ των οποίων συγκαταλεγόταν και η Ιταλία) και κατ’ επέκταση το τέλος του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου σήμανε και το τέλος της ιταλικής αυτής παροικίας, τα μέλη της οποίας (περίπου 5.000) αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν την Πάτρα.

Δρόμος της ιταλικής συνοικίας (πιθανόν η Γαμβέτα)