Παρασκευή, Δεκεμβρίου 23

Οικογένεια Μινέϊκο

Σε λίγες ημέρες συμπληρώνονται 86 χρόνια από την ημέρα που απεβίωσε στην Αθήνα ο Σίγκμουντ/Ζιγκμουντ Μινέϊκο (1840 - 1925), μια ενδιαφέρουσα προσωπικότητα που συνδέθηκε με την κοινωνία των Πατρών. Το επώνυμο Μινέϊκο βέβαια είναι γνωστό στην Ελλάδα λόγω της Σοφίας Μινέϊκο[1], συζύγου του Γεωργίου Παπανδρέου και μητέρα του Ανδρέα Παπανδρέου. Πρόκειται για αριστοκρατική οικογένεια πολωνικής καταγωγής, μέλη της οποίας εντοπίζονται ακόμα και σήμερα στην Πολωνία. Σε αρκετά ιστολόγια διαβάζω για την δήθεν εβραϊκή καταγωγή της οικογένειας Μινέϊκο, πληροφορία που δεν επιβεβαιώνεται από καμία πηγή και που προφανώς αποτελεί μέρος της σφαίρας του φανταστικού.

Σίγκμουντ Μινέϊκο

Τρίτη, Δεκεμβρίου 13

Κωνσταντίνος & Κίμων Κόλλας

Οι Κωνσταντίνος (1881 - 1962) και Κίμων (1882 - 1965) Κόλλας ήταν Έλληνες διπλωμάτες και μέλη της οικογένειας Κόλλα. Τα δύο αδέρφια ακολούθησαν βίους παράλληλους όσον αφορά την επαγγελματική τους σταδιοδρομία.

Ο Κίμων Κόλλας γεννήθηκε το 1882 στην Πάτρα και ήταν γιος του Ανδρέα Κόλλα, πλούσιου σταφιδέμπορα και τραπεζίτη, και της Ελένης Μέγαρη. Σπούδασε νομικά στα πανεπιστήμιο Αθηνών και Μονάχου και το 1910 εισήλθε στο διπλωματικό σώμα, από το οποίο αποχώρησε το 1948. Συμμετείχε στους Βαλκανικούς Πολέμους (1912 - 1913). Μεταξύ άλλων υπηρέτησε ως ακόλουθος στην Ύπατη Αρμοστεία Κωνσταντινούπολης ενώ ως πρέσβης στην ελληνική πρεσβεία στα Τίραννα (1931), στη Σόφια της Βουλγαρίας (1932 - 1935), στη Βαρσοβία (1935 - 1941), Λισσαβώνα (1941) και Μπουένος Αιρες (1947 - 1948) κ.α. Την περίοδο 1920 - 1922 τέθηκε σε διαθεσιμότητα για πολιτικούς λόγους, το 1931 προήχθη σε πληρεξούσιος υπουργό β΄ και το 1935 σε πληρεξούσιο υπουργό α΄. Στην ανέκδοτη διδακτορική διατριβή του Στάθη Κουτρουβίδη (πρόκειται για ένα άριστο έργο που δυστυχώς τέσσερα χρόνια τώρα-  για άγνωστους σε εμένα λόγους- δεν έχει εκδοθεί) αναφέρεται ότι ο Κίμων κατα τη δεκαετία του 1950 συνέταξε κείμενο 35 σελίδων σχετικά με την ιστορία της οικογένειάς του. Το κείμενο φυλάσσεται στο αρχείο Κόλλα. Είχε τιμηθεί με τον Μεγαλοσταυρό του τάγματος του Φοίνικος. Απεβίωσε το 1965.

Ο έτερος αδερφός, Κωνσταντίνος Κόλλας, γεννήθηκε το 1881 στην Πάτρα. Σπούδασε νομικά και πολιτικές επιστήμες στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, πολιτικές και οικονομικές επιστήμες στα πανεπιστήμια του Μονάχου και της Βέρνης και εισήλθε στο διπλωματικό σώμα το 1909. Δεν αποκλείεται να συμπλήρωσε τις σπουδές του στο πανεπιστήμιο της Στουτγκάρδης καθώς ο Κώστας Τριανταφύλλου αναφέρει ότι υπάρχει δημοσιευμένη μελέτη του με τίτλο "Der Staatsbankrott und seine abwicklung" (Στουντγκάρδη, 1904). To 1912 υπηρέτησε υποπρόξενος (ή πρόξενος) της Ελλάδας στην Αλεξάνδρεια ενώ από στα τέλη της δεκαετίας του 1920 υπηρέτησε στο Παρίσι, πληροφορία που προκύπτει από τηλεγράφημά του προς τον Ελευθέριο Βενιζέλο (21-7-18, Μουσείο Μπενάκη/Αρχείο Βενιζέλου/Φάκελος 015 - 43). Υπηρέτησε επίσης στις γενικές διοικήσεις Κρήτης και Μακεδονίας, στην ελληνική αντιπροσωπεία στην Κοινωνία των Εθνών ενώ την περίοδο 1912 - 1913 διετέλεσε γραμματέας του Στέφανου Δραγούμη. Την περίοδο 1920 - 1922 τέθηκε σε διαθεσιμότητα για πολιτικούς λόγους. Το 1922 προήχθη σε πληρεξούσιο υπουργό β΄, το 1930 σε πληρεξούσιο υπουργό α΄ και το 1937 σε πρέσβη. Το 1924 τοποθετήθηκε πρέσβης της Ελλάδας στο Βουκουρέστι, θέση στην οποία παρέμεινε μέχρι το 1941, οπότε και διέφυγε στη Μέση Ανατολή υπηρετώντας στο υπουργείο εξωτερικών της εξόριστης ελληνικής κυβέρνησης. Από την πρώτη στιγμή της αφίξεώς του στην Αίγυπτο (1941) είχε στενή συνεργασία με τον πρωθυπουργό Εμμανουήλ Τσουδερού ως υπεύθυνος τύπου του υπουργείου εξωτερικών. Το ίδιο διάστημα υπηρέτησε σε κάποιο πόστο στην Ιερουσαλήμ μαζί με τον Σεφέρη. Το 1942 μετατέθηκε στη Νότιο Αφρική, και συγκεκριμένα στην Πρετόρια ως διευθυντής της υπηρεσίας προπαγάνδας της κυβέρνησης. Το 1946 τοποθετήθηκε πρέσβης της Ελλάδας στη Χάγη, θέση στην οποία παρέμεινε μέχρι και το 1947, οπότε και αποχώρησε από το διπλωματικό σώμα. Υπήρξε επίσης ένας εκ των ιδρυτών του tennis club στην Πάτρα (1908), στο οποίο συνιδρυτές ήταν μέλη της καλής κοινωνίας των Πατρών μεταξύ των οποίων και τα αδέρφια του Μιχαήλ και Φωκίων Κόλλας, και είχε τιμηθεί με τον Μεγαλόσταυρο του Τάγματος του Φοίνικος.

Παρασκευή, Δεκεμβρίου 9

Λίστα προέδρων επιμελητηρίων, σωματείων και συλλόγων των Πατρών

Σκοπός της ανάρτησης αυτής είναι να υπάρχουν συγκεντρωμένες οι λίστες[1] των προέδρων των πατρινών επιμελητηρίων, σωματείων και συλλόγων και συγκεκριμένα του Δικηγορικού, του Εμπορικού & Βιομηχανικού Επιμελητηρίου, του Εμπορικού Συλλόγου "Ερμής", του Συλλόγου Εισαγωγικού Εμπορίου και του Συνδέσμου των εν Πάτραις Βιομηχάνων. Σταδιακά θα προσθέτω και αθλητικά σωματεία ξεκινώντας με τον Ναυτικό Όμιλο Πατρών και συνεχίζοντας με την Παναχαϊκή. Μαζί με τα πρόσωπα που διετέλεσαν πρόεδροι ακολουθεί δίπλα ένα μικρό βιογραφικό σημεία έτσι ώστε να δίνεται μια ιδέα της συνολικής κοινωνικής τους δραστηριότητας. Ζητώ συγγνώμη εκ των προτέρων για τα λάθη και τις παραλείψεις στα κείμενα που ακολουθούν.

Τετάρτη, Νοεμβρίου 30

Διαθήκη Παναγιώτη Σκαγιόπουλου

Στις 29 Δεκεμβρίου 1929 ο Ελευθέριος Βενιζέλος επισκέφθηκε[1] την Πάτρα για να παρευρεθεί στα εγκαίνια του Σκαγιοπούλειου Ορφανοτροφείου, που προήλθε από την δωρέα Παναγιώτη Σκαγιόπουλου[2] (5 Δεκεμβρίου 1864 - 13 Ιανουαρίου 1942), πλούσιου σταφιδέμπορα που είχε διατελέσει αντιπρόσωπος[3] του Δήμου Πατρέων στην Λιμενική Επιτροπή και αντιπρόεδρος[4] του δημοτικού συμβουλίου. Ήδη από τις 20 Νοεμβρίου 1920 ο Σκαγιόπουλος στην μυστική διαθήκη που είχε συντάξει στο γραφείο του, στην οδό Αγίου Ανδρέου 27, αφιέρωνε όλη τού την περιουσία για έναν σκοπό: για την ανέγερση και τη λειτουργία Ορφανοτροφείου για παιδιά ηλικίας 7 έως 17 χρονών δίνοντας προτεραιότητα όμως στα ορφανά των οποίων ο πατέρας είχε πέσει υπερ της πατρίδος στους τελευταίους πολέμους (για πιο αναλυτικά δείτε στην διαθήκη). Η σύνταξη της διαθήκης έγινε προφανώς για λόγους ασφαλείας σε περίπτωση θανάτου καθώς λίγα χρόνια αργότερα δια συμβολαίου προχώρησε στη σύσταση του ιδρύματος του Ορφανοτροφείου. Οπότε είναι πολύ πιθανό το καταστατικό του ιδρύματος καθώς και τα αρχικά μέλη του διοικητικού συμβουλίου αυτού να διαφέρουν αρκετά από αυτά της διαθήκης. Παρ'όλα αυτά την παρουσιάζω ως ένα ενδιαφέρον ιστορικό έγγραφο της εποχής.

Παρασκευή, Νοεμβρίου 11

Αρχείο Καλαμογδάρτη - Δρακοπούλου

Το αρχείο Καλαμογδάρτη - Δρακόπουλου φυλάσσεται[1] στη βιβλιοθήκη Πατρών και περιέχει[2] 227 έγγραφα που καλύπτουν την περίοδο 1823 - 1921. 

Το συγκεκριμένο αρχείο ανήκει[3] στην ποιήτρια Μυρτιώτισσα (Θεώνη Δρακοπούλου, 1881 - 1968), κόρη του διπλωμάτη Αριστομένη Δρακόπουλου (1834 - 1910). Ο τελευταίος ήταν γιος της Θεώνης Καλαμογδάρτη και εγγονός του προκρίτου Ανδρέα Καλαμογδάρτη. Η Θεώνη Δρακοπούλου όρισε με την διαθήκη[3] της το αρχείο να περιέλθει στον ξαδελφό της (τρίτος νομίζω), Γεώργιο Παπαδιαμαντόπουλο που διέμενε στην Αθήνα. Αυτός με την σειρά του το παρέδωσε στον ιστορικό Κώστα Ν. Τριανταφύλλου, ο οποίος το κατέθεσε στη Δημοτική Βιβλιοθήκη Πατρών ως δωρεά του Παπαδιαμαντόπουλου. Να σημειωθεί ότι με την ίδια διαθήκη η Θεώνη Δρακοπούλου δώρισε[4] την προσωπογραφία της γιαγιάς της, Θεώνης Καλαμογδάρτη, στον Τριανταφύλλου, ο οποίος την προσέφερε στη Δημοτική Βιβλιοθήκη Πατρών, όπου και εκτίθεται στην κεντρική αίθουσα του αναγνωστηρίου.

Το αρχείο περιλαμβάνει 57 έγγραφα που αφορούν τον Κάρολο Δρακόπουλο (1798 - 1882), σύζυγο της Θεώνης Ανδρ. Καλαμογδάρτη, ενώ τα υπόλοιπα αφορούν μέλη της οικογένειας Καλαμογδάρτη όπως τον Ηλία Καλαμογδάρτη, τον Παναγιώτη Καλαμογδάρτη, βουλευτή, του οποίου ο επικήδειος περιέχεται στα έγγραφα αυτά, την Θεώνη Καλαμογδάρτη, την Καλλιόπη Παπαλεξοπούλου, συγγενή της οικογένειας, την Μαρία Μπερτίνη, επίσης συγγενή, την Αβροκόμη Γκρην, Καλαμογδάρτη το γένος, τον Ερρίκο Γκρην, γιο της προηγούμενης κ.α. Επίσης υπάρχουν και ποιήματα του Αριστομένους Κ. Δρακόπουλου. Γενικά το αρχείο μας δίνει σημαντικά στοιχεία για την δράση των μελών της οικογένειας. 

Σχετικά με το αρχείο Καλαμογδάρτη - Δρακόπουλου πληροφορίες δημοσίευσε ο Κώστας Ν. Τριανταφύλλου στα Πελοποννησιακά (Τόμος Ζ΄, Αθήνα 1969 - 1970, σελ.50 επ.) ενώ το ίδιο άρθρο εκδόθηκε και σε ανάτυπο.




---------------------------------------------------------------------------------------------------------
[1] Στάθη Κουτρουβίδη, Κοινωνική κυριαρχία και έγγειες σχέσεις στον νομό Αχαϊοηλίδος τον 19ο αιώνα: οικονομικές και πολιτιστικές διαστάσεις, ανέκδοτη Διδακτορική Διατριβή, Πανεπιστήμιο Κρήτης - τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας, Ρέθυμνο 2007, σελ. 525
[2] Στάθη Κουτρουβίδη, ο.π., σελ. 525
[3] Κώστα Τριανταφύλλου, Το αρχείον των οικογενειών Δρακοπουλου και Καλαμογδάρτη, Πελοποννησιακά, Αθήνα 1969 - 1970, τόμος Ζ, σελ. 50
[4] Κώστα Τριανταφύλλου, ο.π., σελ. 55

Κυριακή, Οκτωβρίου 2

Κτήμα Σωτηριάδη


Το "κτήμα Σωτηριάδη" βρίσκεται στο Μονοδέδρι, παραλιακό χωριό λίγο έξω από την Πάτρα που ανήκει σήμερα στο δήμο Βραχναιίκων. Το τοπωνύμιο διατηρείται ακόμα και σήμερα.
Έπαυλη Σωτηριάδη

Ο Γεώργιος Σωτηριάδης ήταν δικηγόρος από το Αίγιο (ή την Κερπινή Καλαβρύτων), ο οποίος μετά την επανάσταση αγόρασε μεγάλες εκτάσεις (δύο διαφορετικά κτήματα των 25 και 26 στρεμμάτων) στην περιφέρεια των Δρεσθένων εκμεταλλευόμενος[1] τον νόμο "περί προικοδότησης των ελληνικών οικογενειών του 1835", έναν νόμο που ευνοούσε μόνο όσους είχαν αποκτήσει σεβαστά χρηματικά κεφάλαια. Οι εκτάσεις αυτές ανήκαν[2] προεπαναστατικά στον Σεκήρ Αχμέτ Αγά.

Για την καλλιέργεια των εκτάσεών του προσκάλεσε μετακινούμενους πληθυσμούς με σκοπό την μόνιμη εγκατάστασή των στην περιοχή. Ο Σωτηριάδης εκτιμώντας την εργατικότητα των Βραχνιτων τους οδήγησε το 1837 στα σημερινά Βραχναίικα, όπου και τους ανέθεσε την καλλιέργεια των κτημάτων του. Οι Βραχνίτες συνήθιζαν να κατεβαίνουν με συγγενείς ή φίλους ανά εποχές και να συμμετέχουν ως εμφυτευτές σταφίδος σε κτήμματα ευκατάστατων οικογενειών. Ο Σωτηριάδης από την καλλιέργεια και το εμπόριο της σταφίδος απέκτησε τεράστια περιουσία, την οποία διέθεσε σε δωρεές ή επένδυσε για δικούς του σκοπούς. Παράλληλα βέβαια ασχολήθηκε και με τραπεζικές ασχολίες, όπως η δανειοδότηση[3], αυξάνοντας έτσι τις εκτάσεις του καθώς αρκετοί κάτοικοι της περιοχής δεν μπορούσαν να ανταπεξέλθουν στις απαιτήσεις των δανείων τους.

Στο κτήμα αυτό λοιπόν ο πρωτότοκος γιος του Γεωργίου, Κωνσταντίνος Σωτηριάδης, κατασκεύασε[4] πολυτελή εξοχική κατοικία, η οποία διατηρείται μέχρι και σήμερα σε έκταση περι των έξι στρεμμάτων. Σε email που μου έστειλε ο κ. Κουτρουβίδης μετά την δημοσίευση της ανάρτησης, σημειώνει ότι το αρχικό κτήμα ήταν αρκετά μεγαλύτερο. Συγκεκριμένα η συνολική έκταση του εν λόγω κτήματος ήταν 56 στρέμματα, και μέσα σε αυτό συμπεριελάμβανε τα εξής: "εκ στρεμμάτων 46 σταφιδαμπέλου, εκ στρεμμάτων 10 περιβολίου και αλωνίων εκτάσεως του όλους κτήματος 56 μετά των εν αυτώ 3 οικιών της μεν διωρόφου των δε μονορόφων". Η (προ)αναφερθείσα περιγραφή περιέχεται σε έγγραφο που απόκειται στο Ιστορικό Αρχείο της ΕΤΕ στις 12 Μαΐου 1909. Η έπαυλη αυτή, που δεν αποτέλεσε την μόνιμη κατοικία της οικογένειας, συνδυάζει[5] στοιχεία γοτθικού ρυθμού με στοιχεία νεοκλασικισμού. Ο Κωνσταντίνος Σωτηριάδης αυτοκτόνησε στην έπαυλη αυτή τον Ιούλιο του 1895. Στα τελευταία χρόνια της ζωής του είχε κατηγορηθεί[6] για αρχαιοκαπηλία. Τέλος να σημειωθεί ότι η σύζυγος του Κωνσταντίνου ήταν η Μαρία Μεσσηνέζη, κόρη του πολιτικού Ιωάννη Μεσσηνέζη. Κατά τον ιστορικό Νύση Μεσσηνέζη - Μεταξά το αρχείο του Ιωάννη Μεσσηνέζη είχε καταλήξει στο Μονοδένδρι Πατρών, δεν γνωρίζε όμως που κατέληξε. Αν και δεν διευκρινίζει, το σπίτι δεν μπορεί να είναι άλλο παρά από αυτό βασιζόμενος πάντοτε στη συγγένεια του Ιωάννη Μεσσηνέζη με την Μαρία Σωτηριάδη.

Δεν είναι γνωστό ποιος κληρονόμησε την έπαυλη αυτή, ο Κωνσταντίνος πάντως είχε μια κόρη, την Τέτη, η οποία παντρεύτηκε τον τραπεζίτη Κωνσταντίνο (Κωστή) Ηλιάσκο, διευθυντή τότε του υποκαταστήματος της τράπεζας Αθηνών στη Νέα Υόρκη. Στο μνήμα της οικογένειας Σωτηριάδη του Α΄ Νεκροταφείου Πατρών εντοπίζεται η Αγγελική Σωτηριάδη - Ηλιάσκου. Από την δεκαετία του 1980 η έπαυλη ανήκει στον Γιάννη Καπετσώνη (απεβίωσε το 2013), γνωστό και με το προσωνύμιο "Γάλλος", λόγω της παραμονής του για πολλά χρόνια στο Παρίσι.
Μνήμα Σωτηριάδη
Πριν μερικά χρόνια η οικογένεια Καπετσώνη απευθύνθηκε σε μεσιτικό γραφείο του εξωτερικού προκειμένου να πουλήσει την έπαυλη. Στην αγγελία πώλησης, που βρισκόταν στο διαδίκτυο, περιέχονταν φωτογραφίες από το εσωτερικό και εξωτερικό της οικίας, τις οποίες και δημοσιεύω.











---------------------------------------------------------------------------------------------------------
[1] Κώστα Παπαγιαννόπουλου, Βραχνέικα και Μονοδένδρι, έκδοση Δήμος Βραχνέικων Πάτρα 2009, σελ.116
[2] Κώστα Ν. Τριανταφύλλου, Ιστορικό Λεξικό των Πατρών, Πάτρα 1995, λήμμα Βραχναίικα
[3] Στάθη Κουτρουβίδη, Κοινωνική κυριαρχία και έγγειες σχέσεις στον νομό Αχαϊοηλίδος τον 19ο αιώνα: οικονομικές και πολιτιστικές διαστάσεις, ανέκδοτη Διδακτορική Διατριβή, Πανεπιστήμιο Κρήτης - τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας, Ρέθυμνο 2007, σελ. 218
[4] Στάθη Κουτρουβίδη, ο.π., σελ. 215
[5] Στάθη Κουτρουβίδη, ο.π., σελ. 216
[6]  Γιώτα Καΐκα - Μαντανίκα, Το πτερόν εις τον πίλον, εκδόσεις Γιάννης Πικραμένος, Πάτρα, σελ.56 - 57

Τρίτη, Απριλίου 19

Έλληνες σκακιστές του 19ου αιώνα

   Πριν δύο περίπου χρόνια, συγκεκριμένα τον Σεπτέμβριο του 2009, ο Παναγής Σκλαβούνος επικοινώνησε με το blog για να ρωτήσει αν γνωρίζω κάτι σχετικά με την οικογένεια Μελισσηνού των Πατρών. Κυρίως τον ενδιέφερε ο δρ Διονύσιος Μελισσηνός, ο οποίος κατοικούσε στην Πάτρα και ασχολείτο με το σκάκι. Ήταν μάλιστα ο πρώτος στην Ελλάδα που δημοσίευσε σκακιστικά προβλήματα. Λόγω του ειδικού θέματος η βοήθεια μου περιορίστηκε στο να του δώσω κάποια τηλέφωνα ανθρώπων που πιθανόν να μπορούσαν να τον βοηθήσουν και στο να του αντιγράψω όσες πληροφορίες βρήκα από τα βιβλία του Κώστα Ν. Τριανταφύλλου και του Πολίτη.

   Τον Νοέμβριο του 2010 εκδόθηκε τελικώς το βιβλίο από τον ίδιο με τίτλο "Έλληνες σκακιστές του 19ου αιώνα". Στο βιβλίο αφιερώνονται τριάντα σελίδες στον κύκλο των σκακιστών της Πάτρας, όπως χαρακτηρισικά τους αναφέρει, ο οποίος περιλαμβάνει τους Ιωσήφ Λιμπεράλη, Διονύσιο Μελισσηνό, Ερρίκο Γκρήν, Νικόλαο Κονεμένο, Γεώργιο Παπαρρήτωρα, Περικλή Οικονομόπουλο και Eusebio Dworzak von Walden. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει το παράρτημα Β΄ στο οποίο δημοσιεύονται και τα σκακιστικά προβλήματα των παραπάνω. Γενικώς είναι μια καλή έκδοση που περιέχει άγνωστες πτυχές της πολιτιστικής πλευράς των Πατρών. Παρουσιάζει βέβαια κάποια προβλήματα ως προς την μορφοποίηση του κειμένου (είναι λογικό καθώς εκτυπώθηκε από τον ίδιο τον συγγραφέα) αλλά δεν νομίζω ότι έχει σημασία. Σε περίπτωση που κάποιος ενδιαφέρεται να το αποκτήσει μπορεί να επικοινωνήσει με τον συγγραφέα (askl27@otenet.gr). Για μια σφαιρικότερη παρουσίαση του βιβλίου μπορείτε να μπείτε εδώ.






Σάββατο, Απριλίου 16

Επιμένοντας παραδοσιακά (Ακαδημία Αθηνών)

    Με ενδιαφέρον παρακολουθώ την συζήτηση που έχει προκύψει με αφορμή την σειρά "1821" που παρουσιάζει ο τηλεοπτικός σταθμός skai. Αυτό που με έχει εντυπωσιάσει είναι  η αμηχανία και η επιθετικότητα που παρουσιάζουν θεσμικά όργανα και σύλλογοι απέναντι σε αυτήν την προσπάθεια. Τον τελευταίο καιρό σχετικά με το θέμα διάβασα μια ανακοίνωση του "Πατριωτικού Ομίλου Απογόνων Αγωνιστών του 1821", στην οποία ο όμιλος κατηγορούσε τον συγκεκριμένο τηλεοπτικό σταθμό σχετικά με τις ανακρίβειες που ισχυρίζεται ότι περιέχει η τηλεοπτική σειρά κλείνοντας με μία φράση του Κολοκοτρώνη "Δεν ντρέπεστε μωρέ". Αυτό το ύφος και τις απόψεις πιθανόν να μπορούμε να τις ανεχθούμε από έναν τόσο συγκεκριμένο ως πρός το θέμα και τους σκοπούς του σύλλογο. Προκαλεί όμως αλγεινή εντύπωση να συναντάς τις ίδιες συντηρητικές και αναχρονιστικές απόψεις στην σχετική ανακοίνωση της Ακαδημίας Αθηνών.

Ακαδημία Αθηνών

    Αρχικά η ανακοίνωση ξεκινάει με μια υπενθύμιση της 190ης επετείου της Παλιγγενεσίας υπενθυμίζοντας παράλληλα τον εκπαιδευτικό σκοπό της Ακαδημίας Αθηνών (χάριν τόσο των παλαιότερων όσο και των νεώτερων Ελλήνων). Στην συνέχεια υπεισέρχεται στην ουσία του θέματος αναφέροντας ότι προκειμένου να επιχειρηθεί η συνολική επιστημονική θεώρηση του αγωνα για την ανεξαρτησία, θα όφειλαν να υπογραμμιστούν όσοι παράγοντες συντέλεσαν κυρίως σε συνάρτηση και με τον γεωγραφικό χώρο, στην διατήρηση της εθνικής ταυτότητας των Ελλήνων. Παρακάτω αναφέρει διάφορα δεδομένα, τα οποία δεν σχολιάζω καθώς δεν είναι σκοπός μου να ασχοληθώ με το εν λόγω ζήτημα.

    Αυτό που εμένα προσωπικά μου προκαλεί εντύπωση είναι η τελευταία παράγραφος, στην οποία η Ακαδημία Αθηνών δίνει συμβουλές στους συντελεστές της εκπομπής, μεταξύ των οποίων συγκαταλέγονται και συνάδελφοί πανεπιστημιακοί των μελών της Ακαδημίας. Προτείνεται λοιπόν στους συντελεστές να εξαίρουν περισσότερο τα μείζονα γεγονότα και τις ηγετικές μορφές της Επανάστασης. Από την παραπάνω πρόταση προκύπτουν κάποια ζητήματα όπως τι σημαίνει να εξαίρουν; Να εκθειάζουν; Γιατί απ'όσο γνωρίζω η ιστορία έχει παιδαγωγικό χαρακτήρα και δεν θα πρέπει να δημιουργεί αυταπάτες ή μύθους. Πόσο μάλλον όταν η σειρά απευθύνεται σε ενήλικο κοινό λόγω της ώρας και του ύφους. Επίσης δεν γίνεται αντιληπτό τι αντιλαμβάνονται οι ακαδημαϊκοί ως μείζον γεγονός. Αν οι εμφύλιες διαμάχες που παρ'ολίγον να ανατινάξουν την έκβαση της επαναστάσεως δεν συγκαταλέγονται σε αυτή την κατηγορία τότε δεν ξέρω τι να πώ. Η Ακαδημία Αθηνών βέβαια δίνει μία μικρή ιδέα για το τί θεωρεί μείζον γεγονός (να τονιστεί ότι η δημιουργία ελληνικού ζητήματος και φιλεληνικού ρεύματος διεθνώς οφείλονται στην αναπάντεχη επιβίωση επί τρία χρόνια του αγώνα για την ανεξαρτησία με μόνες τις δυνάμεις της). Καταλήγει η όλη αυτή συμβουλή στην επισήμανση ότι πρέπει να αποφευχθεί η υπερβολική ενασχόληση με εσωτερικές διαφορές και διενέξεις σε βάρος της αναφοράς στο καταλυτικό φαινόμενο της απελευθερωτικής συνέγερσης. Με βάση τα παραπάνω όχι απλώς πρέπει να αποφευχθεί αλλά να αφαιρεθεί. Αυτό υπονοεί χωρίς να το λέει ξεκάθαρα η ανακοίνωση.

    Η σειρά του skai σίγουρα αντιμετωπίζει προβλήματα. Είναι λογικό όμως καθώς ο χρόνος είναι περιορισμένος και πολύ πιθανόν κάποια σημεία να μην τονίζονται σωστά. Το "πρόβλημα" δημιουργείται από την αναφορά γεγονότων, που όπως είναι φυσικό δεν περιλαμβάνονται στα σχολικά βιβλίο ιστορίας - σε αντίθεση με την σχετική βιβλιοφραφία, στην οποία αναφέρονται όλα- έχοντας σαν αποτέλεσμα την δημιουργία εκπλήξεων και αντιδράσεων. Είναι κρίμα που η Ακαδημία Αθηνών επέλεξε να ασχοληθεί συγκεκριμένα με αυτή την σειρά αγνοώντας τόσους πανεπιστημιακούς που έχουν κάνει αναφορές σχετικά με τις εμφύλιες διαμάχες εδώ και τόσα χρόνια. Έπρεπε μάλλον να προβληθεί στην τηλεόραση και στο ευρύ κοινό για να ενεργοποιηθούν τα συντηρητικά αντανακλαστικά της Ακαδημίας Αθηνών.  Είναι πραγματικά λυπηρό το γεγονός ότι η Ακαδημία Αθηνών συνεχίζει να ακολουθεί μια νοοτροπία που δεν ταιριάζει στην εποχή μας, τουλάχιστον όχι στον υψηλότερο τη τάξει φορέα έρευνας της Ελλάδας. Τέτοιες ανακοινώσεις δεν είναι καινούριες.  Θα μπορούσαμε να πούμε ότι αποτελούν συνέχεια προηγούμενης ανακοίνωσης, την οποία αντέκρουσε εξαιρετικά με άρθρο του ο Τάκης Καμπύλης στην "Καθημερινή". Τελειώνω με ένα εξαιρετικό σχόλιο του Γιώργου Νικολόπουλου που έγραψε σε άρθρο του στο οποίο αναφέρει για την Ακαδημία Αθηνών πώς όταν παρεμβαίνει με λίγες αράδες μόνο, και πολύ σπάνια, είναι με ένα παλαιοδεξιό, αρτηρισοκληρωτικό στυλ, που ανατανακλά και την ηλικία και τις αντιλήψεις των υπερηλίκων μελών της.


Πέμπτη, Απριλίου 7

Οικογένεια Αχόλου

Το παρόν άρθρο δημοσιεύθηκε σε τρία μέρη στην εφημερίδα "Αυγή" του Πύργου στις 27/9/11, 4/10/11 και 11/10/11.

   Η οικογένεια Αχόλου είναι παλιά οικογένεια του Πύργου Ηλείας, τα μέλη της οποίας διέπρεψαν στον στρατιωτικό και πολιτικό τομέα.

   Η καταγωγή της είναι από το Σούλι[1] της Ηπείρου, τα μέλη της όμως αναγκάστηκαν να το εγκαταλείψουν λόγω διώξεων[2] του Αλή Πασά. Η ίδια πηγή αναφέρει ότι αρχικά εγκαταστάθηκαν στην Γαστούνη και εν συνεχεία στον Πύργο. Μαζί δε με τους Βιλαέτηδες αποτελούν τους πρώτους οικιστές του Πύργου. Όπως αναφέρει[3] ο Διονύσιος Κόκκινος “οι απόγονοι των δύο αυτών οικογενειών υπήρξαν πάντοτε πρόκριτοι”. Ο Τάκης Δόξας πιο λυρικά αναφέρει ότι οι Άχολοι κατέβηκαν με τα κοπάδια τους τα ζώα από την Ήπειρο και τα Μεσόγεια για χειμαδιά μα τους καλάρεσε ο τόπος κι έμειναν καλλιεργώντας χωράφια και αμπέλια που τους δόσαν αρκετό βιός.[4] 
Επιστολή Υψηλάντη προς Άχολο

Παρασκευή, Απριλίου 1

Αιμίλιος Μπεντερμάχερ - Γερούσης, κάτοικος Ρίου

   Ερευνόντας το γενεαλογικό δέντρο της οικογένειας Γερούση, δεν είναι δυνατό το μάτι να μην πέσει στο βαρύ ακουστικά επώνυμο Μπεντερμάχερ. Πρόκειται για τον Αιμίλιο Μπεντερμάχερ - Γερούση, απόγονο της παλιάς αυτής οικογένειας.

 Συγκεκριμένα είναι γιός της Πόπης Γερούση και του Ιωσήφ Μπεντερμάχερ. Από την πλευρά της μητέρας του προέρχεται από παλιά πλούσια οικογένεια της Πάτρας, τα μέλη της οποίας διέπρεψαν στο εμπόριο. Παππούς του ήταν ο Αιμίλιος Γερούσης, γιατρός και δημοτικός σύμβουλος ενώ προπάππους του ήταν ο έμπορος Κωνσταντίνος Γερούσης. Στοιχεία για την ζωή του Γερούση - Μπεντερμάχερ αντλούμε από το "Ιστορικό Λεξικόν των Πατρών" του Κώστα Τριανταφύλλου. Γεννημένος το 1915, σπούδασε νομικά και δικηγόρησε στην Πάτρα την περίοδο 1937 - 1950. Το 1961 εξελέγη υφηγητής του ιδιωτικού Διεθνούς Δικαίου στη νομική σχολή του πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης και το 1970 εξελέγη τακτικός καθηγητής. Να σημιεωθεί ότι το 1944 μαζί με μια ομάδα Πατρινών (Πραπόπουλος, Τριανταφύλλου κ.α.) μετέφερε κιβώτια με τόμους από την Δημοτική Βιβλιοθήκη στην οικία του δημάρχου Ιωάννου Βλάχου και εν συνεχεία στην οικία Καραμανδάνη προκειμένου να προστατευθούν αυτά από τις πολεμικές συγκρούσεις και από ενδεχόμενη καταστροφή.

   Είχε συγγράψει πλήθος νομικών συγγραμάτων μεταξύ των οποίων: ο δικαστικός έλεγχος της διακριτικής ευχέρειας στην απέλαση του αλλοδαπού, η εξ'αδιαθέτου κληρονομική διαδοχή (Αθήνα, 1954) Ζητήματα τινά εκ του εργατικού διεθνούς δικαίου (1964), διεθνείς γάμοι (1968), ελληνικό δίκαιο ιθαγένειας (Θεσσαλονίκη, 1971), η έννομος θέση του αλλοδαπού εν Ελλάδι (Θεσσαλονίκη, 1974) κ.α. Πρόσφατα σε βιβλίο του Ιδιωτικού Διεθνές Δικαίου (Γραμματικάκη - Αλεξίου, Βασιλακάκη, Παπασιώπη -Πασια) εντόπισα στη βιβλιογραφία άρθρο του στον νομικό περιοδικό Αρμενόπουλος με τίτλο "Το διαπροσωπικό δίκαιο στην Ελλάδα και ιδιαίτερα στην Θράκη" (1977, σελ.628 επ.).

   Ένα εξαιρετικά ενδιαφέρον βιβλίο που έχει γράψει αφορά το Ρίον (έπεσε στα χέρια μου τυχαία ύστερα από μια εξόρμηση στα παλαιοπωλεία των Εξαρχείων). Ο ολοκληρωμένος τίτλος είναι "Ρίον, Το στολίδι της Πάτρας, 1915 - 1985, 70 χρόνια αναμνήσεις" (Αθήνα 1986). Αν και περιέχει ένα μικρό ιστορικό χρονογράφημα, πρόκειται επί της ουσίας για μια περιγραφή της κοινωνίας του Ρίου και των παλιών οικογενειών αυτής. Στο βιβλίο μάλιστα αναφέρει ότι στο κτήμα (περιοχή Αγίου Γεωργίου Ρίου) της Αμαλίας Γερούση - Μομφεράτου, αδερφής της μητέρας του και συζύγου του Ιωάννη Μομφεράτου, παραθέριζε προπολεμικά με την μητέρα του και τα ξαδέρφια του. Το κτήμα αρχικά ανήκε στα αδέρφια Δημοσθένη και Δημήτρη Τσικλητήρα και ήταν πάνω από 100 στρέμματα. Το 1931 όμως λόγω οφειλής του Δημήτρη Τσικλητήρα, όπως αναφέρει ο Γερούσης πάντα, τα 65 στρέμματα βγήκαν σε πλειστηριασμό και αγοράστηκαν από τον Γιώργη Αρβανίτη. Τα υπόλοιπα 50 στρέμματα παρέμειναν στον Δημοσθένη Τσικλητήρα, α΄ σύζυγο της Αμαλίας Γερούση - Μομφεράτου. Στο κτήμα αυτό υπήρχε ένα διώροφο σπίτι. Δεν γνωρίζω τι απέγινε το σπίτι, αναφέρει όμως ότι το 1961, μετά τον θάνατο της θείας του Αμαλίας, το κτήμα περιήλθε σε πολλούς κληρονόμους και αφού κατατεμαχίσθηκε, πωλήθηκε. Ο ίδιος ο Αιμίλιος Γερούσης έκτισε έπαυλη μέσα σε οικόπεδο δύο στρεμμάτων, στο ίδιο μέρος, και από τότε παραθέριζε με την οικογενειά του. 

   Αν κάποιος αναγνώστης έχει πληροφορίες σχετικά με το τι απέγινε το αρχικό σπίτι στο μεγάλο αυτό κτήμα ας επικοινωνήσει και ευχαρίστως να τις παρουσιάσουμε.

Αθήνα 1986


Δικαστικό Μέγαρο Πατρών

 Τα τελευταία χρόνια πληθαίνουν τα δημοσιεύματα του τοπικού τύπου για την απαράδεκτη κατάσταση που επικρατεί στο δικαστικό μέγαρο Πατρών. Σοβάδες που κρέμονται, σπασμένες κολώνες και τζάμια συνθέτουν μια "ωραία" εικόνα σε έναν από τους κεντρικότερους δρόμους της πόλεως.

  Το δικαστικό μέγαρο κατασκευάστηκε ύστερα από επίμονες προσπάθειες του δικηγόρου και πολιτικού Κωνσταντίνου Γκότση (1862 - 1958). Αποτελεί έργο του Πάνου Καραθανασόπουλου, ο οποίος επιλέγει ύστερα από διαγωνισμό, και η κατασκευή του ξεκίνησε το 1926. Ολοκληρώθηκε δε το 1931, οπότε και ανακαινίσθηκε την 1η Οκτωβρίου 1931. Η Ευγενία Γατοπούλου - Φρούντζου σημειώνει για το κτίριο αυτό πώς "έχει στοιχεία νεοκλασικισμού με έμφαση στην μνημειακότητα των έργων και με στοιχεία μορφολογικά όπως δωρικούς κίονες και αετώματα, καθώς και συμμετρία στις όψεις". Έργα του Αθηναίου αρχιτέκτονα υπάρχουν στην Αθήνα και το Άργος. Στα εγκαίνια παρευρέθησαν οι Ν. Αβραάμ και Παναγής Βουρλούμης, υπουργοί δικαιοσύνης και εθνικής οικονομίας αντίστοιχα.

  Παλιότερα τα δικαστήρια φιλοξενούντο στις οικίες Μακρυγιάννη (νυν Δημαρχείο), Γκρην (επί της πλατείας Γεωργίου), Πατρινού (επί της πλατείας Γεωργίου), Λάγγουρα (Μαιζώνος & Βότση) κ.α. Περισσότερα στοιχεία σχετικά με τα δικαστήρια και γενικότερα την δικαιοσύνη στην Πάτρα περιέχει το βιβλίο "Δικαστήρια στην Πάτρα" (Πάτρα, 1986) του Βασιλείου Πιλάλη.



Τετάρτη, Μαρτίου 30

51 Χρόνια από τον θάνατο του Λαλάκη Ρούφου

Την 26η Μαρτίου που πέρασε συμπληρώθηκαν 51 χρόνια από τον θάνατο του πρώην δημάρχου Πατρέων, Λαλάκη Ρούφου. Αναδημοσιεύω το πρωτοσέλιδο της εφημερίδας "Πελοπόννησος" με την αναγγελία του θανάτου τού.

Η "Πελοπόννησος" για τον θάνατο του Λαλάκη Ρούφου



Κυριακή, Μαρτίου 27

Ανδρέας Σ. Λόντος (Μέρος Β)

Η δημοσίευση για τον βίο του Ανδρέα Λόντου θα πραγματοποιηθεί σε τρία μέρη. Στο πρώτο μέρος περιγράφονται τα πρώιμα χρόνια, στο δεύτερο η ανάμειξή του με την επανάσταση και στο τρίτο η μετέπειτα πορεία του στον πολιτικό στίβο. Στο τελευταίο και ολοκληρωμένο ποστ (και τα τρία μέρη μαζί) θα προστεθούν και παραπομπές.

Ο Ανδρέας Σ. Λόντος

Η ανάμειξή του με την προετοιμασία της επανάστασης φέρεται να ξεκίνησε λίγο μετά την μύησή του στην Φιλική Εταιρία από τον Πελοπίδα το 1818. Οι αρχές και τα συμφεροντά του όμως συγκρούονταν με την ιδέα της επανάστασης και του ξεσηκωμού, γεγονός που γίνεται αντιληπτό από τις πράξεις του καθ'όλη την διάρκεια της περιόδου 1819 - 1821. Στη συνέλευση της Βοστίτσας συντάχθηκε με την άποψη του Παλαιών Πατρών Γερμανού σύμφωνα με τον οποίο η εναρκτήρια ημερομηνία της επανάστασης έπρεπε να αναβληθεί. Να σημειωθεί ότι η πρώτη συγκέντρωση μεταξύ προκρίτων, επισκόπων και Παπαφλέσσα πραγματοποιήθηκε στην οικία του.

Μετά το τέλος της συνέλευσης μαθεύτηκε ότι η επανάσταση είχε προδοθεί στους Οθωμανούς και ότι οι τελευταίοι καλούσαν τους κοτζαμπάσηδες στην Τρίπολη προκειμένου να δώσουν εξηγήσεις. Ο Λόντος μαζί με τον Δεσπότη Γερμανό και τον Ανδρέα Ζαΐμη κατέφυγαν στην Μονή της Αγίας Λαύρας. Σε συνάντηση που είχαν με άλλους προκρίτους αποφασίστηκε να μην κατευθυνθούν στην Τρίπολη φοβούμενοι για την ζωή τους χωρίς όμως παράλληλα να πάρουν κάποια επαναστατική πρωτοβουλία. Με αυτό ως δεδομένο ο Λόντος αναχώρισε για το Διακοφτό. Παράλληλα όμως στην Μεσσηνία και την Αχαΐα που βρίσκονταν σε αναβρασμό άρχισαν να πραγματοποιούνται επαναστατικές κινήσεις όπως ληστείες κ.λπ. Στη Βοστίτσα οι Τούρκοι κάτοικοι, έχοντας πληροφορηθεί για τον κίνδυνο επαναστατικού κινήματος, εγκατέλειψαν τις εστίες τους και κατέφυγαν στην Ρούμελη με την βοήθεια του Λόντου.

Στην Πάτρα κατέφθασε στις 23 Μαρτίου με 200 αγωνιστές και ύψωσε το πρώτο λάβαρο της επανάστασης, μια κόκκινη σημαία με έναν σταυρό. Μαζί με τον Μπενιζέλο Ρούφο, τον Παλαιών Πατρών Γερμανό, τον Ανδρέα Ζαΐμη, τον Σωτήρη Θεοχαρόπουλο και τον Ιωάννη Παπαδιαμαντόπουλο κήρυξαν την επανάσταση στην πλατεία Αγίου Γεωργίου. Κατά τον Φιλήμωνα για την μεταφορά των πυροβολών εκ του λιμένα κατέβαλεν προσωπική προσπάθεια. Μετά την διάλυση της πολιορκείας ο Λόντος επέστρεψε στην Βοστίτσα, η οποία όμως λεηλατήθηκε λίγες μέρες αργότερα. Για να συμμετάσχει στις πολεμικές και πολιτικές συγκρούσεις προσέλαβε διαφόρους οπλαρχηγούς και ένα σώμα 300 Ρουμελιωτών μισθοφώρων ("Είχε μισθώσει τους Κραβαρίτες Ξυδαίους"). Εκτός αυτού εγκατέστησε στρατόπεδο στα Σελά, το οποίο κατά τον Σταματόπουλο δεν εβοήθησε πουθενά καθώς δεν μπόρεσε να προστατέψει ούτε μια φορά την επαρχία του. Το στρατόπεδο διατηρήθηκε μέχρι το 1827. Μια από τις πρώτες μάχες που πήρε μέρος ήταν και αυτή του Γηροκομείου στην οποία ενίσχυσε σημαντικά τους πατρινούς αγωνιστές (Καρατζά κ.λπ.)

Με ετοιμοπόλεμο στρατό δίπλα του, ο Λόντος κατάφερε να επιβληθεί στην επαρχία του φροντίζοντας να εκμεταλλευθεί τις εθνικές γαίες και τους φόρους. Ήρθε δε σε σύγκρουση με την παλιά οικογένεια των Μελετόπουλων, και συγκεκριμένα με τον Δημήτρη Μελετόπουλο. Ο Λόντος μαζί με τον Ζαΐμη και τον Παλαιών Πατρών Γερμανό αποτελούσαν την τριανδρία του Αρχοντικού Κόμματος, το οποίο διαδραμάτισε σημαίνοντα ρόλο στα πολιτικά πράγματα της εποχής. Εν τω μεταξύ η πολιορκία της Πάτρας διαλύθηκε. Ο Κωστής Παπαγιώργης σημειώνει ότι κύριοι υπεύθυνοι για την παραμονή της Πάτρας στα χέρια των Τούρκων ήταν οι Λόντος και Ζαΐμης, οι οποίοι φοβούμενοι τον Θεόδωρο Κολοκοτρώνη δεν τον άφηναν να συμμετάσχει στην πολιορκία. Αδαείς όπως ήταν στα στρατιωτικά, δεν κατάφεραν να συντονίσουν την πολιορκία με αποτέλεσμα η Πάτρα να μην απελευθερωθεί παρά μόνο λίγο πρίν την λήξη της επανάστασης.

Όχι όμως μόνο η Πάτρα αλλά και η Βοστίτσα επλήγει λόγω της ακατανόητης συμπεριφοράς του Λόντου. Οι Τούρκοι στις 7 Σεπτεμβρίου εισέβαλαν και λεηλάτησαν για δεύτερη φορά την Βοστίτσα. Ο Φωτάκος για το συγκεκριμένο περιστατικό αναφέρει ότι ο Λόντος έλεγε λόγους μεγάλους αλλά πράγματα μικράν έπραττεν. Στη συνέχεια του αγώνα ο Λόντος επέδειξε μεγαλύτερη τόλμη συμμετέχοντας σε στρατιωτικές επιχειρήσεις στη Ρούμελη και βοηθώντας τους Μεσολογγίτες. Η εκστρατεία του δεν είχε επιτυχία, βοήθησε όμως σημαντικά. Τον Νοέμβριο του 1822 ξαναπέρασε στο Μεσολόγγι συμμετέχοντας αυτή τη φορά με 400 άνδρες στην ίδια την άμυνα της πόλης. Η πολιορκεία λύθηκε και έτσι επέστρεψε στον Μοριά και συγκεκριμένα στην Ακράτα όπου οι Έλληνες πολιορκούσαν τους Τούρκους. Λόγω των διαφορών που προέκυψαν μεταξύ των κοτζαμπάσηδων, των καπεταναίων και του Ανδρούτσου δεν στάθηκε δυνατό να νικηθούν.

Το 1823 με εκατοντάδες άντρες πέρασε στην Ρούμελη σε μια προσπάθεια να αποδυναμωθεί ο τουρκικός στρατός και να προστατευθεί ο Μοριάς και το Μεσολόγγι. Στην μάχη που πραγματοποιήθηκε στα στενά της Καλλιακούδας ο ελληνικός στρατός ηττήθηκε, ο δε Λόντος απουσίαζε καθώς είχε καθυστερήσει να φτάσει. Τότε ο Κωνσταντίνος Μεταξάς, γενικός έπαρχος Δυτικής Ελλάδος, έγραψε στον Λόντο "προτρέπων αυτόν να κινήση άνευ αναβολής δια την Δυτικήν Ελλάδα", πράγμα το οποίο ο Λόντος δεν έπραξε αναχωρώντας για την ιδιαίτερη πατρίδα του. Μαζί του πήρε και τους Σουλιώτες. Γι'αυτό το τελευταίο ο Μεταξάς τον κατηγόρησε ότι αντί να ενισχύσει την άμυνα του Μεσολογγίου με την απόφασή του να τους πάρει την μείωσε τελικά. 

Η σύγκρουση μεταξύ Φιλικών - Στρατιωτικών και κοτζαμπάσηδων - πλοιοκτητών άρχισε να γίνεται φανερή ήδη από την Α΄ εθνοσυνέλευση. Ο  Υδραίος Αντώνης Οικονόμου, ο οποίος βρισκόταν περιορισμένος σε μοναστήρι, προκειμένου να συμμετάσχει δραπέτευσε. Οι Υδραίοι πλοιοκτήτες φοβούμενοι τον ερχομό του Οικονόμου λόγω των λαϊκών ερεισμάτων που είχε αποφάσισαν να τον σκοτώσουν στέλνοντας τον Λόντο με τους 300 Ρουμελιώτες του. Παράλληλα και ο Κολοκοτρώνης έστειλε άντρες για να προστατέψουν τον Οικονόμου. Ο Λόντος όμως είχε κινηθεί πιο γρήγορα καταφέρνοντας να τους προλάβει και τελικώς να σκοτώσει τον Οικονόμου, μια από τις πιο αγνές μορφές του Αγώνα. Η ευθύνη βέβαια που φέρει για αυτή τη δολοφονία ο Λόντος δεν νομίζω ότι χρειάζεται να συζητηθεί. Ούτε και τα κίνητρά του.

Κατά τη διάρκεια της Β΄ Εθνοσυνέλευσης του Άστρους διετέλεσε φρούραρχος αυτού. Ο παραμερισμός των Στρατιωτικών/Φιλικών οδήγησε στην πολιτική όξυνση, η δε πρόθεση του Κολοκοτρώνη να καταλάβει την Πάτρα εισερχόμενος έτσι στην περιοχή του Ζαΐμη και του Λόντου οδήγησε στην στρατιωτική σύγκρουση και στην κατάληψη της Ακροκορίνθου από τον τελευταίο. Στη συνέχεια προχώρησε με κυβερνητικό στρατό στην Τρίπολη, την οποία κατέλαβε και λεηλάτησε. Κάπως έτσι, πολύ συνοπτικά, τελείωσε ο α΄ εμφύλιος πόλεμος. Αμέσως μετά, τον Ιούλιο του 1824, ο Λόντος διορίστηκε στρατοπεδάρχης της Πάτρας, θέση σημαντική καθώς μπορούσε να ελέγχει όλη την περιοχή. Δεν πρόλαβε όμως να εκμεταλλευθεί τα οφέλη αφού οι νικητές του πρώτου εμφυλίου είχαν αρχίσει να συγκρούονται μεταξύ τους. Η σύγκρουση κοτζαμπάσηδων/στρατιωτικών με τους πλοιοκτήτες, οι οποίοι απολάμβαναν την στήριξη του Μαυροκορδάτου και του Κωλέττη, θα οδηγήσει στο ξέσπασμα του δεύτερου εμφυλίου. Η κυβέρνηση Κουντουριώτη προέβαλε αρκετά εμπόδια στη χρηματοδότηση της πολιορκίας της Πάτρας, ο δε Λόντος  θέλοντας να ασχοληθεί με τα πολιτικά πράγματα αποφάσισε να διαλύσει την πολιορκία. Η απόφασή του αυτή εξόργισε την κυβέρνηση, η οποία τον κάλεσε να απολογηθεί. Ο Λόντος αρνήθηκε και αμέσως άρχισαν νέες εμφύλιες συγκρούσεις. Οι Κολοκοτρώνης, Ζαΐμης και Λόντος συνασπίστηκαν αυτή τη φορά για να αντιμετωπίσουν τους κυβερνητικούς. Αν και προσπάθησε, δεν κατάφερε τελικώς να καταλάβει το Παλαμήδι. Ο θάνατος δε του Πάνου Κολοκοτρώνη, οδήγησε στην αποστασιοποίηση του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη και στην αποδυνάμωση της ομάδας των κοτζαμπάσηδων. Προκειμένου να διασωθεί κατέφυγε αρχικά στα Τρίκαλα Κορινθίας, τα οποία όμως εγκατέλειψε λόγω Γκούρα, και στη συνέχεια στην Κερπινή Καλαβρύτων, όπου ηττήθηκε ύστερα από μάχη. Για να σωθεί κατέφυγε στην Γλαρέτζα μαζί με τον Ζαΐμη και εν συνεχεία στη νήσο Κάλαμο.

Η σημαία του Λόντου


Ο ερχομός του Ιμπραήμ, σήμανε και την επιστροφή του Λόντου. Τον Απρίλιο του 1825 αποβιβάστηκε στην Γλαρέτζα και ύστερα από συνεννόηση επέστρεψε στην επαρχεία του χωρίς όμως να καταφέρει να προστατέψει την Βοστίτσα από μια ακόμη λεηλασία. Συμφιωλιώθηκε με τους Κουντουριώτηδες και στην Γ΄ Εθνοσυνέλευση κατάφερε μαζί με τον Ζαΐμη να επικρατήσει. Ο τελευταίος διορίστηκε πρόεδρος της διοικητικής επιτροπής ενώ ο αδερφός του Ανδρέα, ο Αναστάσιος Λόντος, διορίστηκε μέλος της διοικητικές επιτροπής. Για να ικανοποιηθεί ο Λόντος, η κυβέρνηση του ανέθεσε να συλλέξει τους φόρους από την επαρχεία της Βοστίτσας παραμερίζοντας έτσι τον έτερο πρόκριτο, Δημήτριο Μελετόπουλο.

Λόγω της κρίσιμης κατάστασης διατάχθηκε από την κυβέρνηση να εκστρατεύσει στην Αττική. Προφασιζόμενος διάφορες δικαιολογίες καθυστερούσε συνεχώς την αναχώρησή του. Φοβούμενος να εκστρατεύσει έμεινε τελικώς στην επαρχία του, εκμεταλλεύθηκε δε την αναχώρηση του Νοταρά για την Αττική και κατέλαβε την Ακροκόρινθο τρομοκρατώντας και λεηλατώντας τον τοπικό πληθυσμό. Ύστερα απο καταγγελίες στη Γ΄ Συνέλευση, ο Λόντος καταδικάστηκε για τους βασανισμούς και η αρχηγία του στρατεύματος του αφαιρέθηκε. Την θέση του στην Βοστίτσα ανέλαβε ο τοπικός αντίπαλός του, Δημήτριος Μελετόπουλος. Κάπως έτσι τελειώνει η διαδρομή του Λόντου κατά την επανάσταση του 1821. Από την καταδίκη του και  μετά ο Λόντος προσπάθησε με διάφορα τεχνάσματα να ξανακερδίσει την αρχηγία του στρατού, όλα όμως αποδείχτηκαν ανεπαρκή.

Κυριακή, Μαρτίου 20

Κτήμα Συγγρού


Ο ακρωτηριασμένος "Πάρης" του γλύπτη Γεωργίου Μπονάνου (1863 - 1939)

Ανεβάζω μια φωτογραφία του έργου του Γεωργίου Μπονάνου από την σημερινή βόλτα μου στο κτήμα Συγγρού. Το γλυπτό βρίσκεται μπροστά από την οικία του Ανδρέα Συγγρού, η δε κατάστασή του όπως φαίνεται και από την φωτογραφία δεν είναι καθόλου καλή.

Πατήστε πάνω για να δείτε πιο καθαρά

Τετάρτη, Μαρτίου 16

Ανδρέας Σ. Λόντος (Μέρος Α)

Η δημοσίευση για τον βίο του Ανδρέα Λόντου θα πραγματοποιηθεί σε τρία μέρη. Στο πρώτο μέρος περιγράφονται τα πρώιμα χρόνια, στο δεύτερο η ανάμειξή του με την επανάσταση και στο τρίτο η μετέπειτα πορεία του στον πολιτικό στίβο. Στο τελευταίο και ολοκληρωμένο ποστ (και τα τρία μέρη μαζί) θα προστεθούν και παραπομπές.

Ανδρέας Λόντος, έργο του Louis Dupre



Ο Ανδρέας Σ. Λόντος (1786 - 1846) πρόκειται για μια απο τις σημαντικότερες φυσιογνωμίες της επανάστασης του '21. Η λέξη βέβαια "σημαντικός" δεν είναι δυνατό να εξαντλείται μόνο στην καλή του πλευρά  καθώς η σταση του σε όλη την περίοδο της ζωής του ήταν αρκετά διφορούμενη. Μαζί με τον Αναγνώστη Δηλιγιάννη και τον Ανδρέα Ζαΐμη, ο Λόντος αποτελεί αναμφισβήτητα τον χαρακτηριστικότερο τύπο του κοτζαμπάση με το πιο τραγικό τέλος απο όλους. 

Γεννήθηκε στα 1784 στη Βοστίτσα (σημερινό Αίγιο) και ήταν γιός του κοτζαμπάση Σωτηράκη Λόντου και δισέγγονος του Γκολφίνου Ανδρούτσου Λόντου, του γενάρχη του κλάδου της Βοστίτσας. Κατα τον Αιγιώτη ιστορικό Σταυρόπουλο, οι Λόντοι κατάγονταν «απο παλιά βυζαντινή οικογένεια της Κωνσταντινούπολης ονόματεια Στρατολάται, η οποία κατήλθε κατα τη διάρκεια της Τουρκοκρατίας στον Κάλανο των Νεζερών». Την εκδοχή της βυζαντινής καταγωγής όμως αμφισβητεί έντονα ο Τάκης Σταματόπουλος χαρακτηρίζοντας μάλιστα τον συγγραφέα αυτής ως "ευφάνταστο". Είναι γνωστό οτι ο Σταυρόπουλος πράγματι είχε την τάση να εξιδανικεύει πρόσωπα και καταστάσεις προσδίδοντας ηρωϊκό χαρακτήρα σε αυτά.

Οι Λόντοι του Καλάνου είχαν κερδίσει πολλά προνόμια απο τους Ενετούς που κατείχαν την περιοχή, διετέλεσαν πρόκριτοι της περιοχής, είχαν πύργο ενώ αρκετοί είχαν διατελέσει και διερμηνείς του Ενετού προξένου πρωταγωνιστώντας όμως σε αρνητικά επεισόδια. Τα ερείπια μάλιστα του πύργου των Λόντωνν σύμφωνα πάλι με τον Σταυρόπουλο υπάρχουν ακόμα ή τουλάχιστον υπήρχαν την δεκαετία του 1950. Μετά το 1711, όταν δηλαδή οι Ενετοί αποχώρησαν απο την Πελοπόννησο, οι Λόντοι διασκορπίστηκαν. Εκεί δημιουργήθηκαν οι δύο κλάδοι των Λόντων: ο ένας των Πατρών και ο άλλος της Βοστίτσας. Γενάρχης του κλάδου της Βοστίτσας όπως αναφέρθηκε και παραπάνω θεωρείται ο Γκολφίνος Λόντος του Ανδρούτσου. Ο Γκολφίνος πρέπει να ήταν ο γιός του περίφημου Ανδρούτσου Λόντου, διερμηνέα του προξένου των Ενετών που τόσες φορές είχε προκαλέσει την μήνη του Πασά, των Εβραίων και του λαού.

Η ακμή των Λόντων έφτασε στο απόγειό της επι εποχής Σωτηράκη Α. Λόντου. Ο Σωτηράκης Λόντος εκμεταλλευόμενος την ισχύ και τον πλούτο της οικογένειας εξελέγη προεστός της Βοστίτσας και σύντομα δημιούργησε τον δικό του πυρήνα κοτζαμπάσηδων που επηρέαζε όλον τον Μοριά. Το 1807 διορίστηκε απο τον Πασά του Μοριά, μωρογιάννης κάτι σαν πρωθυπουργός. Παράλληλα διατηρούσε το προνόμιο να εγκρίνει τους αρχιερείς της Πελοποννήσου που εκλέγονταν από το Οικουμενικό Πατριαρχείο. Το 1812 όμως ο νέος Πασάς, Ιντζελί, διέταξε ύστερα απο κατηγορίες για διαφθορά του αντιπάλου του Δεληγιάννη, τον αποκεφαλισμό του Σωτηράκη, ο οποίος και έγινε με τυπικές διαδικασίες.

Μετά την δολοφονία του πατέρα του ο Ανδρέας Λόντος αναλαμβάνει να περισώσει την οικογένειά του. Ο Λόντος είχε λάβει ικανοποιητική μόρφωση φοιτώντας μάλιστα δίπλα στον Ευστάθιο Παλαμά, αδερφό του προ-πάππου του Κωστή Παλαμά (περισσότερα για τους Παλαμάδες σε προηγούμενη δημοσίευση). Ο αποκεφαλισμός όμως του πατέρα του, τον ανάγκασε να καταφύγει στην Κωνσταντινούπολη, όπου είχε υπηρετήσει ως Βεκίλης ο πατέρας του. Εκεί σύναψε φιλίες με ισχυρούς Τούρκους (μεταξύ των οποίων και τον νέο Μόρα Βαλεσή Σακήρ Αχμέτ) και Έλληνες του Πατριαρχείου ενώ βρήκε και άτομα που γνώριζαν τον πατέρα του απο παλιά και ήταν πρόθυμα να τον βοηθήσουν. Επέστρεψε έτσι τρία χρόνια αργότερα στη Βοστίτσα και άρχισε να ξαναοργανώνει τον δικό του κύκλο. Με τη βοήθεια των Ζαΐμηδων πέτυχε τον αποκεφαλισμό του Δεληγιάννη με προφανή λόγο να πάρει εκδίκηση. Το 1818 εξελέγη πρόκριτος της Βοστίτσας. Τα οικονομικά έξοδα του Ανδρέα που επιβαρύνονταν και απο τις σπουδές του αδερφού του Αναστάση Λόντου στην Ιταλία τον ανάγκασαν σύντομα να αρχίσει να δανείζεται. Για να τα φέρει εις πέρας άρχισε να καταπιέζει τους κατοίκους της Βοστίτσας επιβάλλοντας τους συνεχώς νέους φόρους. Για την εκμετάλλευση του λαού της Βοστίτσας από τους κοτζαμπάσηδες είχε αναφερθεί και ο Πουκεβίλ σε μια επίσκεψή του το 1818: "αν οι Κοτζαμπάσηδες δεν καταπίεζαν τους Έλληνες τόσο σε αυτά τα μέρη η Βοστίτζα θα είχε γίνει η πλουσιότερη πόλη του Μοριά".