Μια πατρινή αρχόντισσα στο γηροκομείο Αθηνών

Κοιτάζοντας στο αρχείο που διατηρώ με ελληνικές εφημερίδες της δεκαετίς του '60 έπεσα τυχαία σε ένα δημοσίευμα της εφημερίδας "Η Βραδυνή" του Παύλου Κριναίου, το οποίο πραγματικά μου δημιούργησε αίσθηση (φύλλο: 14.826). Ο τίτλος είναι "δύο γρηούλες πριγκίπισσες στο γηροκομείο των Αθηνών". Φαινομενικά δεν φαίνεται να υπάρχει κάποια σχέση του άρθρου με την Πάτρα. Διαβάζοντς όμως παρακάτω την επεξήγηση αυτού βλέπω: Η αιωνόβια πατρινή αρχόντισσα αφηγείται τη ζωή της και θυμάτα το αρχοντικό τους. Φιλοξενούσαν βασιλείς και πρίγκιπες. Πρόκειται βέβαια για την Ελένη Φραγκοπούλου, κόρη του πλούσιου εμπόρου και τραπεζίτη Διονυσίου Φραγκόπουλου.

Ο Διονύσιος Φραγκόπουλος ήταν ένας από τους επιφανέστερους οικονομικούς παράγοντες της Πάτρας και ο τραπεζικός και εμπορικός του οίκος κατατασόταν στους σημαντικότερους της Ελλάδας. Υπήρξε στενός φίλος του τραπεζίτη  & εμπόρου Ανδρέα Κόλλα. Το αρχοντικό του επί των οδών Αγίου Ανδρέου - Πατρέως - Όθωνος Αμαλίας ήταν το μεγαλύτερο στην Πάτρα και είχε φιλοξενήσει κατά καιρούς τον Βασιλιά Γεωργίο Α΄, τον Βασιλιά της Γαλλίας Ναπολέων Γ΄ κ.α. Η ζωή του τέλειωσε βίαια και άδοξα στις 3 Νοεμβρίου του 1896 όταν και δέχθηκε επίθεση με μαχαίρι από τον αναρχικό Δημήτριο Ματσάλη. Στην επίθεση αυτή χτυπήθηκε και ο Ανδρέας Κόλλας.

Πληροφορίες για την οικογένειά του δεν ήξερα, και δεν νομίζω ότι αναφέρονται σε κάποιο πατρινό βιβλίο, πέρα από το ότι ήταν γιος του Ιωάννη Φραγκόπουλου και αδερφός του Αναστάση Φραγκόπουλου. Αν επίσης θυμάμαι καλά στο ταφικό μνήμα της οικογενείας στο Α΄ Νεκροταφείο Πατρών δεν υπήρχε κάποιο άλλο όνομα (γι'αυτό όμως επιφυλάσσομαι). Με βάση όμως αυτό το δημοσίευμα φαίνεται ότι ο Φραγκόπουλος είχε αποκτήσει τρία παιδιά: την Ελένη Φραγκοπουλου, τον Γιάννη Φραγκόπουλο, ιατρό, και τον Δ. Φραγκόπουλου, διευθύντη της τεχνικής εταιρείας Πατρών. Το τελευταίο έρχεται σε αντίθεση με δημοσίευμα του Νεολόγου της 5ης Νοεμβρίου 1896 (ευχαριστώ τον Στάθη Κουτρουβίδη για την επισήμανση) ο Φραγκόπουλος είχε αποκτήσει τα οκτώ εξής παιδιά: Μιχαήλ, Εμμανουήλ, Ιωάννης, Κωνσταντίνος, Αλέξανδρος, Μαίρη, Ελένη και Σπυρίδων.

Παρακάτω φιλοξενούνται αποσπάσματα με τα λόγια της Ελένης Φραγκοπούλου καθώς και δύο φωτογραφίες που υπάρχουν στην εφημερίδα.

Το δημοσίευμα

Η Ελένη Φραγκοπούλου παρ'ολη την σεβαστήν ηλικίαν της, των 94 ετών της, διατηρεί την μνήμη της και την πνευματικήν της ευστροφίαν, είναι πολύ ευγενική και πρόθυμη, δεν μισεί αλλά και ούτε δυσφορεί για την μοίρα της, είναι σχεδόν ευχαριστημένη για την ηρεμία και την γαλήνη που ευρίσκει στο φιλόξενο και στοργικό ίδρυμα. Η φιλοσοφία της είναι απλή και καλοδιάθετη. Γιατί να φαρμακώνωμαι λέει για την ανάποδη την μοίρα μου; Αυτό ήτανε το θέλημα του θεού και η βουλή του πεπρωμένου μου. Το σπίτι μας στην Πάτρα ήτανε το μεγαλύτερο και ωραιότερο αρχοντικό της πολιτείας. Διατηρείται ακόμα στη συμβολή των οδών Αγίου Ανδρέου και Πατρέων με τα μπαλκόνια του, τις ξυλοσκαλισμένες οροφές του, τα μαρμάρινα τζάκι. Το αγόρασε προ πολλών ετών κάποιος που ήτανε στα νειάτα του γυρολόγος, μικροπωλητής και το διατηρεί στο παληό δομικό του ύφος χωρίς να αλλάξη τίποτε απο το εσωτερικό και εξωτερικό του. Ο πατέρας μου ήτα ο γνωστός Πατρτινός μεγαλέμπορος Διονύσιος Φραγκόπουλος που εδολοφονήθη το 1896 απο κάποιον κακοποιόν. Απο τα αδέρφια μου, ο Γ. Φραγκόπουλος ήταο γιατρός και ο Δ. Φραγκόπουλος, διευθυντής της τεχνικής εταιρείας Πατρών. Η περιουσία μας εξανεμίστηκε και αλλεπάλληλες οικογενειακές συμφορές μας εβύθισαν εις την φτώχειαν, την οδύνη, την οικονομική συντριβή... Στο πατρικό μας σπίτι φιλοξενήσαμεν επανειλη΄μένως τον βασιληά Γεώργιο τον Α΄, τον διάδοχο Κωνσταντίνο, τους πρίγκηπες Ανδρέα, Νικόλαον, Χριστόφορο, την πριγκήπισσα Μαρία Βοναπάρτη, σύζυγο του ύπατου αρμοστή της Κρήτης (μεταξύ των ετών 1896 - 1900). Στο αρχοντικό μας που αποτελέιται απο 24 μεγάλα δωμάτια και σαλόνια διατηρούσαμε 5-6 δωμάτια για τους φιλοξενούμενούς μας... Το καλοκαίρι πηγαίναμε στην Αιδηψό με την βασιλική οικογένεια...

-Σίγουρα θα γνωρίσατε κ. Φραγκοπουλου και τον αείμνηστο πολιτικό Δημήτριο Γούναρη και τις λοιπές προσωπικότητες της παλαιάς εποχής.

-Ο αείμνηστος Δημήτριος Γούναρης ήτο στενός φίλος με τον πατέρα μου και ερχότανε τα βράδυα στο σπίτι μας για να κουβεντιάση με φίλους του. Τον άκουγα με εκστατικό θαυμασμό να μιλάη και να αναπτύσση τις πολιτικές και κοινωνικές του ιδέες. Η φωνή του ήτο γλυκιά, τρυφερή και ευχάριστη, κι η ρητορική του ευφράδεια ήτο μοναδική και απαράμιλλη. Έβλεπα τον πατέρα μου με τους φίλους του να τον ακούνε σχεδόν μαγευμένοι. Γνώρισα επίσης του Ολυμπιονίκες του 1896 και 1900 Τόφαλο και Τσικλητήρα, τον διευθυντή της Ελευθέρας Σκηνής Κωνσταντίνο Χρηστομάνο, τις κορυφαίες τραγωδούς της παληάς εποχής, Παρασκευοπούλου, Βερώνη, Κοτοπούλη,. Τώρα δεν με απομένει, μου λέει με τραγική, χιουμοριστική παρατήρησιν, η παληά πατρινή δέσποινα παρα να γνωρίσω και τον μοιραίον Αρχάγγελο που θα με καλέση για το μεγάλο ταξίδι εκτός εάν η μοίρα μου μου επιφυλάσσει να κερδίσω τον τίτλο της αιωνόβιας. Εδώ στο φιλόξενο αυτό ίδρυμα που με φιλοξενεί προ διετίας ακόμα και τα γεροντάκια των 70 χρονών θεωρούνται... ανήλικοι ή ηλικιωμένοι έφηβοι.

Δυστυχώς δεν θα μάθουμε αν τελικά κέρδισε τον τίτλο της αιωνόβιας...