Οικογένεια Τριάντη

Οποιοσδήποτε ανατρέξει σε βιβλία ιστορίας για την Πάτρα του 19ου και 20ου αιώνα θα συναντήσει το επώνυμο "Τριάντης" πολλάκις. Θα εκπλαγεί όμως ακόμα περισσότερο όταν ανακαλύψει πόσα σημεία της πόλεως συνδέονται άμεσα ή έμμεσα με τους Τριάντηδες. Πρόκειται για μια οικογένεια που δραστηροποιήθηκε στον τομέα της βιομηχανίας και του εμπορίου συμβάλοντας σημαντικά στην τελική διαμόρφωση της Πάτρας.

Απαρχές και επιχειρηματική δραστηριότητα

Η οικογένεια Τριάντη έλκει την καταγωγή της από την Άμφισσα, απ΄όπου έφυγε οριστικά στα 1860 όταν και ο Γεώργιος Ν. Τριάντης (1800 - 1892) εγκαταστάθηκε στην Πάτρα. Αιτία γι'αυτή την μετακίνηση φαίνεται να ήταν οι επαγγελματικές αποφάσεις του Νικολάου Γ. Τριάντη. Ο τελευταίος είχε φοιτήσει[1] στο σχολαρχείο της Σύρου, σημαντικού οικονομικού κέντρου της εποχής, και όπως και αρκετοί άλλοι είχε αποφασίσει να επιλέξει την Πάτρα ως έδρα των επιχειρηματικών πρωτοβουλιών του. Γι'αυτό και προσκάλεσε[2] κοντά του τα αδέλφια του, κίνηση απόλυτα αναμενόμενη αναλογιζόμενοι την κυριαρχία του οικογενειακού σχήματος στις επιχειρήσεις την εποχή εκείνη. Έτσι το 1862 ιδρύεται[3] η εμπορική εταιρεία αποικιακών "Υίοι Γ. Τριάντη".

Χαράλαμπος Γ. Τριάντης

Η επόμενη σημαντική επιχειρηματική συνεργασία επήλθε πάλι από τους κόλπους της οικογένειας, αυτή τη φορά με αφορμή τον γάμο του βιομηχάνου Γεράσιμου Κόγκου με την Δέσποινα Γ.  Τριάντη. Έτσι στα 1872 αποφασίστηκε η συνεργασία μεταξύ των δύο οικογενειών για την λειτουργία ατμόμυλων και βαμβακοκλωστηρίου με την επωνυμία "Κόγκος και Τριάντης". Η συνεργασία όμως έληξε[4] το 1885 όταν ο Γ. Κόγκος αποχώρησε με αποτέλεσμα η περιουσία της εταιρείας να περιέλθει στην εταιρεία "Υιοί Γ. Τριάντη".  Όπως αναφέρεται η εταιρεία διέθετε κινητήρια δύναμη 360 ίππων με δύο αμερικάνικου τύπου ατμομηχανές, η δε νηματοποιεία παρήγαγε[5] ετησίως περί τις 189 χιλιάδες οκάδες νήματα.

Ξεχωριστή φυσιογωνμία υπήρξε ο Χαράλαμπος Γ. Τριάντης, ο οποίος το 1873 επεξέτεινε και τελειοποίησε τον μεγάλο κυλινδρόμυλο στο λιμάνι των Πατρών υπό την επωνυμία "Κυλινδρόμυλοι Χαράλαμπου Γ. Τριάντη". Διάδοχος στην διεύθυνση της επιχείρησης ορίστηκε ο Γεώργιος Χ. Τριάντης, στη διοίκησή της όμως συμμετείχαν με μικρότερο ρόλο και τα αδέλφια του. Τελικώς η εταιρεία χρεοκόπησε[6] το 1936 και οι εγκαταστάσεις της αγοράστηκαν από τους "Μύλους Αγίου Γεωργίου".

Να σημειωθεί ότι τα αδέλφια Τριάντη ασχολήθηκαν και με την διάθεση συναλλαγμάτων[7], συγκαταλέγονταν[8] δε στους πιο ισχυρούς επιχειρηματίες των Πατρών με περιώνυμο εμπορικό όνομα στο εξωτερικό. Η ισχύς της οικογένειας ήταν τέτοια ώστε το 1912, όπως αναφέρει η Καΐκα - Μαντανίκα, ο Χαράλαμπος Τριάντης έκανε αίτηση να κηρυχθεί ο οίκος Αμβούργερ σε πτώχευση, αίτηση που αποσύρθηκε αργότερα.

Μέλη

Σημαντικές πληροφορίες για τον σχηματισμό του γενεαλογικού δέντρου περιέχονται στις σελίδες 459 - 461 στο βιβλίο της Γιώτας Καΐκα - Μαντανίκα "Το πτερόν εις τον πίλον" (εκδότης Γιάννης Πικραμμένος). Γενάρχης του πατρινού κλάδου θεωρείται ο Γεώργιος Ν. Τριάντης (1800 - 1892), αγωνιστής[9] του 1821, ο οποίος είχε άλλα δύο αδέλφια, τον Δημήτριο και έναν μοναχό. Κατείχε το εκκλησιαστικό αξίωμα του αναγνώστου και είχε πολύ καλή γνώση της βυζαντινής μουσικής, αγάπη που κληροδοτήθηκε και στους απογόνους του. Ήταν παντρεμένος με την Ευγενία Κουλουβάτου και είχε αποκτήσει τουλάχιστον επτά παιδιά: τον Χαράλαμπο, τον Σπύρο, τον Ηλία, την Δέσποινα, σύζυγο[10] Γεράσιμου Κόγκου, την Ευθυμία, τον Παναγιώτη και τον Δημήτριο. Ο Γεώργιος ήταν σταφιδέμπορος και είχε ανακηρυχθεί ευεργέτης[11] της σχολής Λαού που είχε ιδρύσει ο σύλλογος "Ομόνοια". Ο Σπυρίδων Γ. Τριάντης ήταν ιδρυτικό μέλος[12] της Βιοτεχνικής Εταιρείας Πατρών και ήταν παντρεμένος[13] με την κόρη του μεγαλοκτηματία από το Αίγιο, Παναγιώτη Πετρόπουλου, με την οποία είχε αποκτήσει τον Γεώργιο Σ. Τριάντη. Ο Νικόλαος Γ. Τριάντης είχε, όπως αναφέρθηκε, σπουδάσει στο σχολαρχείο της Σύρου, ασχολήθηκε με τις οικογενειακές επιχειρήσεις, υπήρξε ευεργέτης του Αγίου Διονυσίου, δημόσιος ταμίας στη Λαμία (πριν εγκατασταθεί στην Πάτρα), δημοτικός σύμβουλος, σύζυγος Χαρίκλειας Νικολετοπούλου και απεβίωσε στην Αθήνα. Γιος του ήταν ο Γεώργιος Ν. Τριάντης,  δραστήριο μέλος της πατραϊκής κοινωνίας. Υπήρξε πρόεδρος του Ορφέως, ευεργέτης του παλαιού ναού του Αγίου Ανδρέα, δημοτικός σύμβουλος, μέλος του δ.σ. της Παναχαϊκής για τέσσερις θητείες, δήμαρχος Πατρέων, πρόεδρος[14] του εμπορικού επιμελητηρίου και συνθέτης τετράφωνης εκκλησιαστικής μουσικής. Διυήθυνε[15] επί χρόνια την χορωδία στο ναό της Ευαγγελίστριας και της Παντάνασσας, η χορωδία της οποίας φέρει και το όνομά του προς τιμήν του. Το έργο του (μελοποιήσεις ύμνων) κρίνεται σημαντικό. Ήταν παντρεμένος με την Στεφανία Στεφάνου, της οποίας η μητέρα ήταν το γένος Κρεμμύδη, και είχε δύο γιους: τον Στέφανο Τριάντη[16], αθλητή του ΝΟΠ[17], οικονομολόγο και καθηγητή στο Τορόντο του  Καναδά, και τον Νικόλαο Τριάντη[18], αρχιτέκτονα. Ίσως πρόκεται για το στέλεχος του ΚΚΕ Νίκο Γ. Τριάντη (1914 - 2000).

Οίκος Χαραλ. Τριάντης (χορηγός)

Ο Χαράλαμπος Γ. Τριάντης είχε αναπτύξει αξιόλογη κοινωνική δράση διατελώντας μέλος[19] της Βιοτεχνικής Εταιρείας Πατρών (1895), μέλος της τιμητικής επιτροπής της Διαρκούς Εκθέσεως (1900), πρόεδρος[20] του λαϊκού ταμιευτηρίου, μέλος επιτροπής για την ανόρθωση του εμπορίου (1895), δημοτικός σύμβουλος, πρόεδρος[21] του Εισαγωγικού Συλλόγου Εμπορίου Πατρών (1914 - 1916) καθως και πρόεδρος[22] του Συνδέσμου των Εν Πάτραις Βιομηχάνων (1918 - 1920). Υπήρξε εκ των εκτελεστών της διαθήκης ξαδέλφου του Θεόδωρου Δ. Τριάντη. Για ένα διάστημα είχε ζήσει στη Ρωσία. Ήταν παντρεμένος σε πρώτο γάμο με την Μαρίνα Ησαΐα και σε δεύτερο με την Μαρία Βρυχωροπούλου και είχε αποκτήσει συνολικά έντεκα παιδιά: τον Ηλία, ο οποίος πέθανε σε νεαρή ηλικία ύστερα από μάχη τεσσάρων μηνών, τον Ηρακλή, μέλος[23] του πρώτου δ.σ. του ΝΟΠ, πρόεδρος[24] αυτού την περίοδο 1932 - 1936 και σύζυγος της Ισμήνης Χαραλάμπη, τον Ανδρέα, διευθυντή[25] του γραφείου του εργοστασίου στην Αθήνα, την Έλλη, σύζυγο Φρεντ Μπάρρυ[26], τον Γεώργιο, διευθυντή[27] των επιχειρήσεών του, μέλος της Λιμενικής Επιτροπής και πρόεδρο[28] του Συνδέσμου των Εν Πάτραις Βιομηχάνων (1925 - 1927, 1931 - 1935), τον Χρήστο, τον Κωνσταντίνο, τον Παύλο, την Σοφία, σύζυγο Μίλτου Μεσσηνέζη, και την Ευγενία. Ο οικογενειακός τάφος βρίσκεται στο Α΄ Νεκροταφείο Πατρών, στον δρόμο που οδηγεί στην κεντρική αλαία των τραπεζιτών. Απόγονοι της οικογένειας κατοικούν στην Αθήνα. Να σημειώσω απλώς ότι πολύ πιθανόν να υπάρχουν λάθη στα βιογραφικά στοιχεία των Γεώργηδων καθώς ήταν αρκετοί (τρεις για την ακρίβεια) και πολλές φορές οι αναφορές στην πατρινή βιβλιογραφία πραγματοποιούνται χωρίς να διευκρινίζεται ποιος απ'όλους ήταν. Για παράδειγμα στα Πατρινολογήματα του Πολίτη  αναφέρεται πως το 1908 κάποιος Γεώργιος Τριάντης διετέλεσε πρόεδρος[29] του συλλόγου "Τα Πάτρια" χωρίς να όμως να γίνεται πιο συγκεκριμένος. Το ίδιο πρόβλημα εντοπίζεται και με το ποιος απ'όλους υπήρξε σεβάσμιος στην τεκτονική Στοά Παλαιών Πατρών Γερμανός 1931 - 1932. Είναι ξεκάθαρο ότι από το 1910 η κοινωνική παρουσία της οικογένειας Τριάντη αυξάνεται σημαντικά είτε επεκτείνοντας την οικογενειακή επιχείρηση είτε καταλαμβάνοντας σημαντικές θέσεις στην τοπική κοινωνία είτε μέσω δωρεών και συμμετοχών σε πολιτιστικές ή κοινωνικές κινήσεις. Χαρακτηριστική περίπτωση αποτελεί η συμμετοχή των αδελφών Τριάντη στην χρηματοδότηση του Δημοτικού Θεάτρου "Απόλλων" με την αγορά 2 μετοχών έναντι 400 δραχμών. Αν και το χρηματικό ποσό δεν είναι ιδιαίτερα μεγάλο σε σχέση με αυτά που δωρήθηκαν από άλλες οικογένειες, το γεγονός και μόνο ότι το όνομά τους εμφανίζεται στη λίστα των χρηματοδοτών του Δημοτικού Θεάτρου φανερώνει την κοινωνική τους ανέλιξη αφού στη λίστα με τους χρηματοδότες συμπεριλαμβάνονταν τα επιφανέστερα μέλη της αστικής τάξης των Πατρών. 

Για το τέλος αφήνω τον Θεόδωρο Τριάντη, γιο του Δημητρίου Τριάντη, αδελφού του Γεωργίου. Πρόκειται για έναν από τους σημαντικότερους ευεργέτες των Πατρών, κατά τον Τριανταφύλλου δε ο μεγαλύτερος[30] ευεργέτης της πόλεως. Αυτός ήδη από το 1911 (πέθανε το 1914) είχε δωρίσει μεγάλη κτηματική περιουσία για την κατασκευή επαγγελματικής σχολής (Τριάντειος Σχολή), η οποία λειτουργεί μέχρι και σήμερα. Ο τάφος του βρίσκεται στο Α΄ Νεκροταφείο Πατρών[31].

Δημοσίευμα εφημερίδας

Στο μυθιστόρημα της Αθηνάς Κακούρη "Πριμαρόλια" (εκδόσεις Εστία, Αθήνα) οι Τριάντηδες εμφανίζονται σε τρία στιγμιότυπα. Στην πρώτη αναφορά προσέρχονται ομαδικώς (Τριανταίοι) στην εκκλησία της Ευαγγελίστριας, στην δεύτερη αναφορά ένας Τριάντης (αγνώστου βαφτιστικού) εμφανίζεται να παίζει μπρίτζ μαζί με τον Λιάλιο και τον Κόγκο στο πάρτυ της οικογένειας Παπαγιάννη και στην τρίτη αναφορά απλώς μνημονεύονται ως μια από τις καλές οικογένειες της πόλης που κατοικεί περιξ της πλατείας Όλγας.

Κτίρια που συνδέονται με την οικογένεια Τριάντη 

Στο λιμάνι των Πατρών διατηρείται ακόμα και σήμερα το εργοστάσιο της εταιρείας του Χαράλαμπου Τριάντη κατασκευασμένο[32] στις αρχές του 1930, το οποίο πουλήθηκε το 1936 στους Μύλους Αγίου Γεωργίου. Στην ίδια συνοικία υπάρχει και ο ιερός ναός του Αγίου Διονυσίου, η ανέγερση του οποίου οφείλεται στους υιούς Τριάντη. Αυτοί τιμώντας την μνήμη του πατέρας τους δώρισαν[33] το 1910 στους επιτρόπους του ναού το οικόπεδο με τον όρο να κασκευαστεί νέος μεγαλοπρεπής ναός, ο οποίος υπάρχει μέχρι σήμερα.

Στην οδό Τζορτζ διατηρείται σε καλή κατάσταση το νεοκλασσικό των οικογενειών Χαραλάμπη - Τριάντη, στο οποίο στεγάζονται οι πρόσκοποι. Κατασκευάστηκε[34] στο δεύτερο ήμισυ του 19ου αιώνα και δωρήθηκε[35] από τον Ηρακλή Τριάντη, σύζυγο της Ισμήνης Χαραλάμπη, στο ίδρυμα Ισμήνης και Μαρίας Τριάντη με σκοπό την στέγαση οικοτροφείου κορασίδων. Οικία της οικογένειας Τριάντη (έργο Τσίλλερ) ήταν και το μέγαρο της Τράπεζας της Ελλάδος που βρίσκεται επί της Αγίου Ανδρέου και το οποίο πρέπει να περιήλθε στην ιδιοκτησία της τελευταίας μετά την χρεοκοπία της οικογένειας. Παραπλεύρως του Αγίου Γερασίμου υπήρχε (μάλλον διατηρείται ακόμα) η έπαυλη του Θεόδωρου Τριάντη[36], η οποία μετατράπηκε σε ορφανοτροφείο Θηλέων. Τέλος στον δήμο Άμφισσας σύμφωνα με τον Τριανταφύλλου[37] είχε περιέλθει ύστερα από δωρεά η πατρογονική οικία των Τριάντηδων.

Κυλινδρόμιλοι Τριάντη

---------------------------------------------------------------------------------------------------------

[1] Τριανταφύλλου Ν. Κώστα, Ιστορικό Λεξικό των Πατρών, τυπογραφείο Κούλη, Πάτρα 1995, σελ. 2099 - 2100

[2] Καΐκα - Μαντανίκα Γιώτα, Το πτερόν είς τον πίλον, εκδόσεις Πικραμμένος, Πάτρα 2008, σελ. 460

[3] Σαραφόπουλου Β. Νικολάου, Ιστορικό λεύκωμα Αχαϊκής Βιομηχανίας (1825 - 1975), Επιστημονικό Πάρκο Πατρών, σελ. 163

[4] Σαραφόπουλου Β. Νικολάου, ο.π., σελ. 163

[5] Λάζαρη Βασίλη, Πολιτική ιστορία της Πάτρας, αχαϊκές εκδόσεις, Αθήνα 1986, τόμος Α΄, σελ. 162

[6] Σαραφόπουλου Β. Νικολάου, ο.π., σελ. 163

[7] Μούλια Χρήστου, ο.π., σελ. 467

[8] Λάζαρη Βασίλη, ο.π., σελ. 168

[9] Τριανταφύλλου Ν. Κώστα, ο.π., σελ. 2099 - 2100

[10] Το πτερόν είς τον πίλον, ο.π., σελ. 459

[11] Πολίτη Νίκου, Πατρινολογήματα, τόμος Α΄, εκδόσεις περί τεχνών, σελ. 50

[12] Μούλια Χρήστου, ο.π., σελ. 329

[13] πληροφορία από την εφημερίδα "Επί τα πρόσω"

[14] Σαραφόπουλου Β. Νικολάου, ο.π., σελ. 409

[15] από το λήμμα "Γεώργιος Τριάντης" της ελληνόφωνης Βικιπαίδειας (http://el.wikipedia.org)

[16] Τριανταφύλλου Ν. Κώστα, ο.π., σελ. 2099 - 2100 

[17] Τόμπρου Νίκου, Ναυτικός Όμιλος Πατρών 1929 - 2009,  Πάτρα 2010, σελ.

[18] Τριανταφύλλου Ν. Κώστα, ο.π., σελ. 2099 - 2100

[19] Μούλια Χρήστου, ο.π., σελ. 449

[20] Μούλια Χρήστου, ο.π., σελ. 492
[21] Σαραφόπουλου Β. Νικολάου, ο.π., σελ. 435

[22] Σαραφόπουλου Β. Νικολάου, ο.π., σελ. 416

[23] Τόμπρου Νίκου, ο.π., σελ.19

[24] Τόμπρου Νίκου, ο.π., σελ.

[25] Σαραφόπουλου Β. Νικολάου, ο.π., σελ. 163

[26] Καΐκα - Μαντανίκα Γιώτα, Το πτερόν είς τον πίλον, εκδόσεις Πικραμμένος, Πάτρα 2008, σελ. 459 - 463

[27] Σαραφόπουλου Β. Νικολάου, ο.π., σελ. 163
[28] Σαραφόπουλου Β. Νικολάου, ο.π., σελ. 416
[29] Πολίτη Νίκου, ο.π., σελ. 72
[30] Τριανταφύλλου Ν. Κώστα, ο.π., σελ. 2099 - 2100
[31] Καϊκά - Μαντανίκα Γιώτα, Η αστική τάξη στην γειτονιά των αγγέλων, εκδόσεις Πικραμένος, σελ. 120 - 121
[32] Παπαευθυμίου Ξενοφών, Βιομηχανικά κτίρια της Δυτικής Ελλάδας, Πάτρα 2007, σελ. 28
[33] Λάζαρη Βασίλη, Η πατραϊκή δημαρχία στο Α΄ Τέταρτο του 20ου αιώνα (1900 - 1925), έκδοση Δημοτικής Βιβλιοθήκης Πατρών, Πάτρα 2007, σελ. 108
[34] Κακούρη - Βουδούρογλου Μαρία, Παλαιά κτίσματα και Μνημεία, εκδόσεις Εστία, Αθήνα 2004, σελ.102
[35] Κακούρη - Βουδούρογλου Μαρία, ο.π., σελ. 102
[36] Τριανταφύλλου Ν. Κώστα, ο.π., σελ. 1512
[37] Τριανταφύλλου Ν. Κώστα, ο.π., σελ. 2099 - 2100