Κτήμα Σωτηριάδη

Το "κτήμα Σωτηριάδη" βρίσκεται στο Μονοδέδρι, παραλιακό χωριό λίγο έξω από την Πάτρα που ανήκει σήμερα στο δήμο Βραχναιίκων. Το τοπωνύμιο διατηρείται ακόμα και σήμερα.

Έπαυλη Σωτηριάδη

Ο Γεώργιος Σωτηριάδης ήταν δικηγόρος από το Αίγιο (ή την Κερπινή Καλαβρύτων), ο οποίος μετά την επανάσταση αγόρασε μεγάλες εκτάσεις (δύο διαφορετικά κτήματα των 25 και 26 στρεμμάτων) στην περιφέρεια των Δρεσθένων εκμεταλλευόμενος[1] τον νόμο "περί προικοδότησης των ελληνικών οικογενειών του 1835", έναν νόμο που ευνοούσε μόνο όσους είχαν αποκτήσει σεβαστά χρηματικά κεφάλαια. Οι εκτάσεις αυτές ανήκαν[2] προεπαναστατικά στον Σεκήρ Αχμέτ Αγά.

Για την καλλιέργεια των εκτάσεών του προσκάλεσε μετακινούμενους πληθυσμούς με σκοπό την μόνιμη εγκατάστασή των στην περιοχή. Ο Σωτηριάδης εκτιμώντας την εργατικότητα των Βραχνιτων τους οδήγησε το 1837 στα σημερινά Βραχναίικα, όπου και τους ανέθεσε την καλλιέργεια των κτημάτων του. Οι Βραχνίτες συνήθιζαν να κατεβαίνουν με συγγενείς ή φίλους ανά εποχές και να συμμετέχουν ως εμφυτευτές σταφίδος σε κτήμματα ευκατάστατων οικογενειών. Ο Σωτηριάδης από την καλλιέργεια και το εμπόριο της σταφίδος απέκτησε τεράστια περιουσία, την οποία διέθεσε σε δωρεές ή επένδυσε για δικούς του σκοπούς. Παράλληλα βέβαια ασχολήθηκε και με τραπεζικές ασχολίες, όπως η δανειοδότηση[3], αυξάνοντας έτσι τις εκτάσεις του καθώς αρκετοί κάτοικοι της περιοχής δεν μπορούσαν να ανταπεξέλθουν στις απαιτήσεις των δανείων τους.

Στο κτήμα αυτό λοιπόν ο πρωτότοκος γιος του Γεωργίου, Κωνσταντίνος Σωτηριάδης, κατασκεύασε[4] πολυτελή εξοχική κατοικία, η οποία διατηρείται μέχρι και σήμερα σε έκταση περι των έξι στρεμμάτων. Σε email που μου έστειλε ο κ. Κουτρουβίδης μετά την δημοσίευση της ανάρτησης, σημειώνει ότι το αρχικό κτήμα ήταν αρκετά μεγαλύτερο. Συγκεκριμένα η συνολική έκταση του εν λόγω κτήματος ήταν 56 στρέμματα, και μέσα σε αυτό συμπεριελάμβανε τα εξής: "εκ στρεμμάτων 46 σταφιδαμπέλου, εκ στρεμμάτων 10 περιβολίου και αλωνίων εκτάσεως του όλους κτήματος 56 μετά των εν αυτώ 3 οικιών της μεν διωρόφου των δε μονορόφων". Η (προ)αναφερθείσα περιγραφή περιέχεται σε έγγραφο που απόκειται στο Ιστορικό Αρχείο της ΕΤΕ στις 12 Μαΐου 1909. Η έπαυλη αυτή, που δεν αποτέλεσε την μόνιμη κατοικία της οικογένειας, συνδυάζει[5] στοιχεία γοτθικού ρυθμού με στοιχεία νεοκλασικισμού. Ο Κωνσταντίνος Σωτηριάδης αυτοκτόνησε στην έπαυλη αυτή τον Ιούλιο του 1895. Στα τελευταία χρόνια της ζωής του είχε κατηγορηθεί[6] για αρχαιοκαπηλία. Τέλος να σημειωθεί ότι η σύζυγος του Κωνσταντίνου ήταν η Μαρία Μεσσηνέζη, κόρη του πολιτικού Ιωάννη Μεσσηνέζη. Κατά τον ιστορικό Νύση Μεσσηνέζη - Μεταξά το αρχείο του Ιωάννη Μεσσηνέζη είχε καταλήξει στο Μονοδένδρι Πατρών, δεν γνωρίζε όμως που κατέληξε. Αν και δεν διευκρινίζει, το σπίτι δεν μπορεί να είναι άλλο παρά από αυτό βασιζόμενος πάντοτε στη συγγένεια του Ιωάννη Μεσσηνέζη με την Μαρία Σωτηριάδη.

Δεν είναι γνωστό ποιος κληρονόμησε την έπαυλη αυτή, ο Κωνσταντίνος πάντως είχε μια κόρη, την Τέτη, η οποία παντρεύτηκε τον τραπεζίτη Κωνσταντίνο (Κωστή) Ηλιάσκο, διευθυντή τότε του υποκαταστήματος της τράπεζας Αθηνών στη Νέα Υόρκη. Στο μνήμα της οικογένειας Σωτηριάδη του Α΄ Νεκροταφείου Πατρών εντοπίζεται η Αγγελική Σωτηριάδη - Ηλιάσκου. Από την δεκαετία του 1980 η έπαυλη ανήκει στον Γιάννη Καπετσώνη (απεβίωσε το 2013), γνωστό και με το προσωνύμιο "Γάλλος", λόγω της παραμονής του για πολλά χρόνια στο Παρίσι.

Μνήμα Σωτηριάδη

Πριν μερικά χρόνια η οικογένεια Καπετσώνη απευθύνθηκε σε μεσιτικό γραφείο του εξωτερικού προκειμένου να πουλήσει την έπαυλη. Στην αγγελία πώλησης, που βρισκόταν στο διαδίκτυο, περιέχονταν φωτογραφίες από το εσωτερικό και εξωτερικό της οικίας, τις οποίες και δημοσιεύω.

---------------------------------------------------------------------------------------------------------

[1] Κώστα Παπαγιαννόπουλου, Βραχνέικα και Μονοδένδρι, έκδοση Δήμος Βραχνέικων Πάτρα 2009, σελ.116

[2] Κώστα Ν. Τριανταφύλλου, Ιστορικό Λεξικό των Πατρών, Πάτρα 1995, λήμμα Βραχναίικα

[3] Στάθη Κουτρουβίδη, Κοινωνική κυριαρχία και έγγειες σχέσεις στον νομό Αχαϊοηλίδος τον 19ο αιώνα: οικονομικές και πολιτιστικές διαστάσεις, ανέκδοτη Διδακτορική Διατριβή, Πανεπιστήμιο Κρήτης - τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας, Ρέθυμνο 2007, σελ. 218

[4] Στάθη Κουτρουβίδη, ο.π., σελ. 215

[5] Στάθη Κουτρουβίδη, ο.π., σελ. 216
[6]  Γιώτα Καΐκα - Μαντανίκα, Το πτερόν εις τον πίλον, εκδόσεις Γιάννης Πικραμένος, Πάτρα, σελ.56 - 57